ეკონომიკის სამინისტროს ინიცირებით, საქართველოს მთავრობამ ელექტროენერგიის წარმოების სიმძლავრის პირველ აუქციონში (CFD) გამარჯვებულ რამდენიმე კომპანიასთან გასაფორმებელი ტექნიკურ-ეკონომიკური კვლევის ხელშეკრულებები მოიწონა.15 სექტემბრის მთავრობის სხდომაზე წარდგენილი პროექტებიდან 1 მზის, 2 ქარის და 7 ჰიდროელექტროსადგურია, რომელთა ჯამური დადგმული სიმძლავრე 165 მგვტ-ზე მეტია, ხოლო ჯამური ინვესტიცია 225 მლნ. აშშ დოლარს აღწევს.სიმძლავრის აუქციონში გამარჯვებული სხვა კომპანიების ენერგეტიკული პროექტები და მათთან დასადები ხელშეკრულებები საქართველოს მთავრობას ეტაპობრივად წარედგინება.შეგახსენებთ, რომ განახლებადი წყაროებიდან ენერგიის წარმოებისა და გამოყენების მხარდაჭერის ახალი სქემის ფარგლებში პირველი აუქციონი 300 მგვტ სიმძლავრის ასათვისებლად ჩატარდა და მასში კერძო სექტორის მხრიდან ძალიან მაღალი ინტერესი დაფიქსირდა - წარმოდგენილი იყო 78 განაცხადი 943 მგვტ დადგმულ სიმძლავრეზე. სულ 27 გამარჯვებული კომპანია გამოვლინდა, რომლებიც 15 ჰიდროელექტროსადგურის, 2 ქარის ელექტროსადგურისა და 10 მზის ელექტროსადგურის მშენებლობის პროექტს განახორციელებენ."აუქციონის შედეგები ადასტურებს, რომ განახლებადი წყაროებიდან ენერგიის წარმოებისა და გამოყენების მხარდაჭერის სქემა ძალიან წარმატებით ხორციელდება, რაც, საბოლოოდ, ენერგოსექტორში 2 მილიარდ დოლარზე მეტი ინვესტიციის განხორციელების შესაძლებლობებს შექმნის" - აცხადებენ ეკონომიკის სამინისტროში.

კომპანია "აჭარისწყალი ჯორჯია" შუახევი ჰესის კაშხლის უსაფრთხოებასთან დაკავშირებით განცხადებას ავრცელებს, რომელსაც უცვლელად გთავაზობთ."ბოლო დღეების განმავლობაში მედიაში, დიდაჭარის კაშხალთან დაკავშირებით გასული ინფორმაციის გათვალისწინებით, გვინდა სრული პასუხისმგებლობით განვაცხადოთ, რომ დიდაჭარის კაშხალი სტრუქტურულად მდგრადია, უსაფრთხოა ექსპლუატაციის მიმართულებით და სრულ შესაბამისობაშია ქართულ და საერთაშორისო სტანდარტებთან.2017 წლის დასაწყისში აგებული დიდაჭარის კაშხალი პასუხობს ყველა საერთაშორისო ტექნიკურ მოთხოვნას, ხოლო ყველა კონსტრუქციას, წინასწარ გაწერილი განრიგისა და პროცედურების შესაბამისად უტარდება რუტინული მომსახურების სამუშაოები.ბეტონის დიდი კონსტრუქციები აშენებულია კონკრეტული თანმიმდევრობით, ცალკე მდგარი სექციების სახით, სადაც უზრუნველყოფილია სივრცე გაფართოებისა და შეკუმშვის პროცესებისთვის, რომლებიც გამოწვეულია ტემპერატურის ცვალებადობით. დასაშვები ოდენობით, წყლის მცირე ფილტრაცია  ჩვეულ მოვლენას წარმოადგენს და მისი აღმოფხვრა ხდება რუტინული მომსახურების დროს.სხვადასხვა კონსტრუქციისთვის, აუცილებელი რუტინული მომსახურება ხორციელდება გეგმის შესაბამისად. დიდაჭარის კაშხალს უტარდება უწყვეტი მონიტორინგი, რისთვისაც გამოიყენება კაშხალზე დაყენებული საუკეთესო ინსტრუმენტები და ვიზუალური ინსპექცია.დამატებითი ზომის სახით ,,აჭარისწყალი ჯორჯიამ’’ დაიქირავა საერთაშორისო კაშხლის სპეციალისტები  რომელთა მოვალეობებში შედის კაშხლის უსაფრთხოების და მდგრადობის შემოწმება და კაშხლის კონსტრუქციაზე დამატებითი სამუშაოების ჩატარების აუცილებლობის შემთხვევაში, შესაბამისი რეკომენდაციების მომზადება.2023 წლის იანვარი-მარტის პერიოდში, კაშხლის სპეციალისტებმა დიდაჭარის კაშხალზე განახორციელეს დეტალური შეფასება, გადაამოწმეს შესაბამისი მონაცემები და მოამზადეს დასკვნა, რომლის თანახმადაც კაშხლის კონსტრუქცია უსაფრთხოა, ხოლო წყლის გამონადენი კაშხალზე დიზაინით გათვალისწინებულ საზღვრებშია.,,აჭარისწყალი ჯორჯია’’ კიდევ ერთხელ აცხადებს, რომ დიდაჭარის კაშხალი და მასთან დაკავშირებული ყველა ნაგებობა სათანადო საექსპლუატაციო მდგომარეობაშია, ასევე ხორციელდება გეგმიური  მონიტორინგი. შესაბამისად, კაშხლის უსაფრთხოებასთან დაკავშირებით შესაძლო შეშფოთებას არავითარი საფუძველი არ გააჩნია" - ნათქვამია განცხადებაში.

ოზურგეთის და ჩოხატაურის მუნიციპალიტეტებს, რეგიონის ყველა რაიონულ ცენტრს ელექტროენერგია სტაბილურად მიეწოდება. ამის შესახებ ინფორმაციას “ენერგო-პრო ჯორჯია” ავრცელებს.“გურიაში ჩამოწოლილმა მეწყერმა და ადიდებულმა მდინარეებმა დააზიანეს “ენერგო-პროჯორჯიას“ კუთვნილი ელექტროქსელის ნაწილი.ოზურგეთის და ჩოხატაურის მუნიციპალიტეტები სტაბილურად მარაგდებიან ელექტროენერგიით. ელექტროენერგია შეფერხებით მიეწოდება ლანჩხუთის მუნიციპალიტეტის სოფლების ნაწილს.კომპანიის ტექნიკური ბრიგადები ამ წუთებში აქტიურად მუშაობენ სტიქიის გამო დაზიანებული ქსელის აღდგენით სამუშაოებზე.აბონენტების ნაწილს უკვე მიეწოდა ელექტროენერგია. აღდგენით სამუშაოებს აფერხებს ჩამოწოლილი მეწყერის და ადიდებული მდინარეების გამო გამოწვეული დაზიანებებამდე მისასვლელი გზების ჩახერგვა. თუმცა, “ენერგო-პრო ჯორჯიას“ ტექნიკური სამსახური ყველაფერს აკეთებს, რომ შეძლებისდაგვარად დროულად მოხერხდეს აბონენტებისთვის ელექტროენეგრიის მიწოდება.კომპანიის ტექნიკური სამსახურის ცნობით, დღის ბოლომდე აბონენტების უმრავლესობას აღუდგება ენერგომომარაგება” - აცხადებს “ენერგო-პრო ჯორჯია”.

განახლებადი ენერგიის მცირე პროექტების დაფინანსებით, ქვეყნის ენერგოუსაფრთხოების გაძლიერებას ხელს შევუწყობთ - ამის შესახებ „აწარმოე საქართველოში“ დირექტორმა მიხეილ ხიდურელმა განაცხადა.ელექტროენერგიის წარმოების დაფინანსების კომპონენტი „აწარმოე საქართველოში“ ბიზნესუნივერსალის პროგრამას დაემატა.აღნიშნული ეკონომიკური საქმიანობის ფარგლებში სესხით/ლიზინგით სარგებლობისთვის სავალდებულოა, ობიექტი აწარმოებდეს მზის, ქარის ან ჰიდროენერგიას და მათი დადგმული სიმძლავრე 0.5 მეგავატს არ აღემატებოდეს.„სააგენტო მზად არის ხელი შეუწყოს ელექტროენერგიის მწარმოებელ კომპანიებს, რომლებიც მზის, ქარისა და ჰიდრო ელექტროენერგიას აწარმოებენ. ვფიქრობთ, ეს დაეხმარება როგორც ენერგეტიკის დარგის, ასევე ჩვენი ქვეყნის ენერგომომავალის განვითარებას. ჩვენი სააგენტოს პორტფელის ფარგლებში მუდმივად ვნერგავთ ახალ კომპონენტებს, რათა ხელი შევუწყოთ ქვეყანაში ეკონომიკური საქმიანობის გაძლიერებას“, - აღნიშნა „აწარმოე საქართველოში“ დირექტორმა მიხეილ ხიდურელმა.„ბიზნეს უნივერსალის“ პროგრამის მიზანია საქართველოში მეწარმეობის განვითარება, მეწარმე სუბიექტების მხარდაჭერა, ახალი საწარმოების შექმნის ხელშეწყობა, არსებული საწარმოების გაფართოების და გადაიარაღების ხელშეწყობა, აგრეთვე კერძო სექტორის კონკურენტუნარიანობის ამაღლება ფინანსებზე ხელმისაწვდომობის გაზრდის საშუალებით.პროგრამის ფარგლებში, სააგენტო ახორციელებს სესხის პროცენტის სუბსიდირებას სესხისსრული ვადით - სებ-ის რეფინანსირების განაკვეთს გამოკლებული 5%-ის ოდენობით. „ბიზნეს უნივერსალის“ პროგრამის ფარგლებში ასევე შესაძლებელია დამატებითი სარგებლისმიღება უზრუნველყოფის ნაწილში. პროგრამა აფინანსებს ისეთ მიმართულებებს, როგორიცაა: ინდუსტრიული დარგი, სასტუმრო ინდუსტრია, ბალნეოლოგიური კურორტები, ტურისტულისერვისები, აგრო და ეკოტურისტული ინდუსტრია.

სააგენტოს "აწარმოე საქართველოში" ბიზნეს-უნივერსალის კომპონენტს კიდევ ერთი ეკონომიკური საქმიანობა - ელექტროენერგიის წარმოება დაემატა.აღნიშნული ეკონომიკური საქმიანობის ფარგლებში სესხით/ლიზინგით სარგებლობისათვის სავალდებულოა, ობიექტი აწარმოებდეს მზის, ქარის ან ჰიდრო ენერგიას და მათი დადგმული სიმძლავრე 0.5 მეგავატს არ აღემატებოდეს. აღსანიშნავია, რომ ჰიდროენერგეტიკის შემთხვევაში საუბარია მცირე ზომის ჰესებზე."განახლებადი ენერგიების წარმოება და განვითარება ჩვენი ქვეყნისთვის ერთ-ერთი პრიორიტეტია. აქედან გამომდინარე, ჩვენი სააგენტო მზად არის ხელი შეუწყოს ელექტროენერგიის მწარმოებელ კომპანიებს, რომლებიც მზის, ქარისა და ჰიდრო ელექტროენერგიას აწარმოებენ. ვფიქრობთ, ეს დაეხმარება როგორც ენერგეტიკის დარგის, ასევე ჩვენი ქვეყნის ენერგომომავალის განვითარებას", - აღნიშნა „აწარმოე საქართველოში“ დირექტორმა მიხეილ ხიდურელმა."ბიზნეს უნივერსალის" პროგრამის მიზანია საქართველოში მეწარმეობის განვითარება, მეწარმე სუბიექტების მხარდაჭერა, ახალი საწარმოების შექმნის ხელშეწყობა, არსებული საწარმოების გაფართოების და გადაიარაღების ხელშეწყობა, აგრეთვე კერძო სექტორის კონკურენტუნარიანობის ამაღლება ფინანსებზე ხელმისაწვდომობის გაზრდის საშუალებით.პროგრამის ფარგლებში, "აწარმოე საქართველოში" ახორციელებს სესხის პროცენტის სუბსიდირებას სესხის სრული ვადით - სებ-ის რეფინანსირების განაკვეთს გამოკლებული 5%-ის ოდენობით. პროგრამის ფარგლებში ასევე შესაძლებელია დამატებითი სარგებლის მიღება უზრუნველყოფის ნაწილში.პროგრამის ფარგლებში ფინანსდება ისეთი მიმართულებები, როგორიცაა ინდუსტრიული დარგი, სასტუმრო ინდუსტრია, ბალნეოლოგიური კურორტები, ტურისტული სერვისები, აგრო და ეკოტურისტული ინდუსტრია.

„ენგურჰესის“ სამომავალო და დასრულებული რეაბილიტაცია, „ვარდნილჰესების კასკადის“ პერსპეტივა და ქვეყნის ენერგეტიკული უსაფრთხოება - ამ საკითხებზე „ენერგონიუსს“ „ენგურჰესის“ დირექტორთა საბჭოს თავმჯდომარე ლევან მებონია ესაუბრა.როგორ მუშაობს დღეს რეაბილიტირებული „ენგურჰესი“ რა შედეგები გაქვთ ხანგრძლივი რეაბილიტაციის შემდეგ?სარეაბილიტაციო სამუშაოები - რაც აგრეგატებს და გამომუშავებას შეეხებოდა, ჯერ კიდევ 2003 წელს დაიწყო, ბოლო ფაზა კი, 2016 წელს დასრულდა. შედეგად, მივიღეთ საპროექტო სიმძლავრე და საპროექტო გამომუშავება. ახლა, ენგურჰესს აქვს 1150 მგვტ ტვირთი. 90-იან წლებში ეს მაჩვენებელი 300-400 მგვტ იყო და თუ 500 მგვტ-ს მივაღწევდით ძალიან გვიხაროდა. ასევე, ვარდნილჰესი 1-ც რეაბილიტირდა და ისიც გავიდა საპროექტო სიმძლავრეზე - 210 მგვტ-ზე. ამ რეაბილიტაციის შედეგად, წელიწადში საშუალო გამომუშავება 3.7 მლრდ კვტ სთ-ია, მაგრამ ორჯერ კარგი შემოდინების პირობებში გვქონდა 4.3 მლრდ, რაც თეორიული საპროექტო გამომუშავებაა. სადგური მუშაობს უავარიოდ, ცენტრალური დისპეტჩერის განკარგულების შესაბამისად.ბოლო რეაბილიტაციისას, როდესაც სადგური გავაჩერეთ და გვირაბის რემონტი დავიწყეთ, ჩვენ შევძელით საგრძნობლად შეგვემცირებინა წყლის დანაკარგები, რის შედეგადაც, წელიწადში დაგვემატა 100 მლნ კვტ-სთ. რაც უქმად იკარგებოდა გვირაბიდან, ახლა ტურბინაში მიდის და დამატებით გამომუშავებას გვაძლევს.გარდა რეაბილიტაციის შემდგომი ეტაპისა, რომელიც 2025-2026-ში სადგურის კვლავ გაჩერებას გულისხმობს, მუშაობთ „ენგურჰესში“ ციფრული მმართველობის დანერგვაზეც. რატომ არის ეს მნიშვნელოვანი და რას შეცვლის სადგურის ოპერირებაში?ყველა მონაცემი, ყველა პარამეტრი - ეს იქნება ტექნიკური ნაწილის მართვა, ფინანსური მართვა, კადრები, მასალების შესყიდვა - ყველაფერი, რაც კომპანიის გარშემოა, ერთ პლატფორმაზე განთავსდება და პროგნოზირებადი გახდება. გაგვიადვილებს მუშაობას და შეგვიმცირებს ექსპლუატაციის დანახარჯებს. გაგვიუმჯობესებს დაგეგმვას მომავალში - რა დროს რა ვიყიდოთ, რა სათადარიგო ნაწილი. რა პერიოდულობით და სიხშირით არის ეს საჭირო - პროგრამაში იქნება ასახული.ამ დროისთვის ციფრული მართვის გარკვეული ელემენტები დანერგილი გვაქვს, მათ შორის აგრეგატების მართვის და ა.შ. მაგრამ ეს გაერთიანდება ერთი პროგრამის ქვეშ. ბევრი რამ ახალია შემოსატანი, რომელსაც არსებული მიუერთდება და იქნება ერთი კომპლექსური პროგრამა და სისტემა.კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი ფუნქცია, რაც „ენგურჰესს“ გაუჩნდა, ტურისტული დანიშნულებაა. ამ კუთხით, როგორ ხედავთ "ენგურჰესის" პერსპექტივას?დიდი ხანი არაა, რაც ენგური ტურისტულად გაიხსნა. შეიქმნა კომპანია შპს „ენგური ატრაქცია“, რომელიც „ენგურჰესის“ შვილობილი კომპანიაა. შარშანდელი მაისის შემდეგ 60 ათას ვიზიტორზე მეტმა მოინახულა ჩვენი კაშხალი. ეს ციფრი შთამბეჭდავია. ჩვენ მომავალში დაგეგმილი გვაქვს მინის გადასახედი მოედნის მოწყობა, სადაც ექსტრემის მოყვარულებს შეეძლებათ დგომა და 275 მეტრი სიმაღლიდან ქვემოთ ჩახედვა, დაგეგმილი გვაქვს ორი მინის ლიფტის მოწყობა კაშხლის ტანზე, ზიპლაინები. როდესაც ეს ყველაფერი გაკეთდება, მერე შესაძლებელი იქნება ისეთი მომსახურების დამატება, როგორიცაა კატერებით გასეირნება წყალსაცავში. „ენგურჰესი“ ჩვენი ქვეყნის პოპულარიზაციისთვის ეს ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ობიექტი იქნება. მობრძანდით და თავად ნახავთ რა შთამბეჭდავია - ირგვლივ მთები და ზურმუხტისფერი წყალი.რაც შეეხება „ვარდნილჰესს“, რომელიც „ენგურჰესის“ შვილობილი კომპანიაა, აქ რა ეტაპზეა რეაბილიტაციის პროცესი?რეაბილიტაციის სამუშაოები ჰესი 1-ზე დავასრულეთ. თუმცა, რაც დარჩა, მომავალ პროგრამაში გვაქვს გათვალისწინებული. მთლიანად სადგური საპროექტო სიმძლავრეზე უკვე მუშაობს. მისი დადგმული სიმძლავრე 220 მგვტ-ია.რაც შეეხება გაჩერებულ კასკადებს - მეორე, მესამე და მეოთხე ვარდნილჰესებს, რა პერსპექტივა აქვს მათ აღდგენასა და ამუშავებას?შენობა არის, ჰიდროტექნიკური ნაგებობები არსებობს, წყალი მიედინება, თუმცა, რაც შეეხება ტექნიკურ აღჭურვილობას, იქ უკვე აღარაფერი არსებობს. მოსატანია ჰიდრომექანიკური მოწყობილობები, ტურბინა-გენერატორები და გასაშვებია. ეს საკმაოდ მნიშვნელოვანი იქნება.ბოლო ტექნიკურ-ეკონომიკური შესწავლით, რომელიც შვეიცარიულმა კომპანიამ გაგვიკეთა, ერთად, სამივეს სიმძლავრე 100 მგვტ-მდე იქნება და წელიწადში 400 მლნ კვტ.სთ-ს გამოიმუშავებს. პერსპექტივა, რა თქმა უნდა, არის. ჩვენ ახლა ვცდილობთ ეს საკითხები მოვაგვაროთ აფხაზურ მხარესთან და დავიწყოთ ამ მიმართულებით მუშაობა. თუ შევთანხმდებით და თანხა გამოყოფა, თანხის გამოყოფიდან დაახლოებით, სამ წელიწადში ეს სიმძლავრე უკვე მთლიანად გვექნება.თუმცა, ალბათ ამ შემთხვევაში, ამ გამომუშავების განაწილებაც მოგვიწევს ოკუპირებულ აფხაზეთთან, ისე როგორც ეს „ენგურჰესის“ შემთხვევაშია.დიახ, ეს ერთ-ერთი ძირითადი საკითხია. წელს, საბედნიეროდ, შეინიშნება აფხაზეთში მოხმარებული ელექტროენერგიის კლება. თუ ეს ტენდენცია გაგრძელდა, რა თქმა უნდა, აღდგენას აზრი ექნება, და თუ მოხმარება ისევ გაიზარდა, საკითხი სათუო იქნება. შესაძლებელია, არც ღირდეს მათი აღდგენა.მთლიანობაში, ქვეყნის ენერგოუსაფრთხოებისთვის როგორია „ენგურჰესის“ მნიშვნელობა?მოდით, რამდენიმე ფაქტს მოგიყვანთ - მიუხედავად იმისა, რომ ბევრი ახალი სიმძლავრეები ამოქმედდა საქართველოში, ენგური-ვარდნილის წილი მთელ გამომუშავებულ ენერგიაში არის დაახლოებით 35%. თუ ახალი ელექტროსადგურის მიერ გამომუშავებული ელექტროენერგია 5.5 ცენტი და მეტი ღირს, ჩვენი ტარიფი დაბალია. „ენგურჰესის“ გამომუშავებული 1 კვტ.სთ 1.857 ღირს, ვარდნილჰესის 2.02. ასე რომ, სიიაფით და რაოდენობით ძალიან მნიშვნელოვანი ელექტროენერგიაა და გარდა ამისა, ენგური და ვარდნილი, ორივე მარეგულირებელი სადგურები არიან - წყალსაცავები გააჩნიათ. ეს იმას ნიშნავს, რომ ენერგოსისტემის მოთხოვნის შესაბამისად, რამდენიმე ათეული წამის განმავლობაში შეუძლიათ სიმძლავრე შეცვალონ.დავუშვათ, რაღაც წონასწორობაა ენერგოსისტემაში - 1000 მგვტ-ია მოხმარება და 1000 მგვტ-ია გამომუშავება. გამოირთო რომელიღაც გენერატორი სისტემაში და გაჩნდა პირობითად, 100 მგვტ-ის დეფიციტი. ამის დაფარვა „ენგურჰესს“ შეუძლია 45 წამის განმავლობაში. მაშინ, როდესაც გაჩერებულ თბოაგრეგატს გაშვებიდან 6 საათი სჭირდება მისაერთებლად, გაჩერებულ ენგურჰესს კი 3.5 წუთი - 6 საათის საპირწონედ.ამასთან, ზამთარში, როდესაც შიდა გენერაცია საკმარისი არ არის და იმპორტი შემოგვაქვს - მაგალითად, გამოირთო ეს ხაზი ავარიულად. იმ წუთშივე ამას აკომპენსირებენ მხოლოდ წყალსაცავიანი მარეგულირებელი ჰესები. ყველაზე დიდი კი, ამ შემთხვევაში - ენგური და ვარდნილია.ფაქტია, რომ მარეგულირებელი ჰესები უმნიშვნელოვანესია ქვეყნის ენერგოსისტემისთვის. როგორ ფიქრობთ, რატომ არსებობს გარკვეული შიშები ამ ტიპის ობიექტების მიმართ?თავიდანვე არასწორად გავრცელდა გარკვეული ინფორმაცია დიდ ჰესებთან დაკავშირებით და სამწუხაროდ, ჩვენ არ გვიყვარს საკითხში ღრმად ჩახედვა. ჩვენ უნდა შევთანხმდეთ ერთ რამეზე - ვაშენებთ თუ არ ვაშენებთ.თუ ვაშენებთ, უკვე შემდეგი საკითხია რამდენად კარგ კვლევებს გავაკეთებთ, ვის დავიქირავებთ, გარემოზე ზემოქმედებას როგორ შევისწავლით და ა.შ.მარტივ მაგალითს მოვიყვან - ავსტრია არის პატარა ქვეყანა, ტერიტორიულად ჩვენნაირი. ჩვენ მოვიხმართ 12 მლრდ კვტ.სთ-ს. ავსტრიამ კი წინა წელს გამოიმუშავა 68 მლრდ კვტ-სთ და აქვთ 638 ჰესი. შვეიცარიამ 75 მლრდ კვტ.სთ გამოიმუშავა. გარდა ატომური სადგურებისა, თითქმის ყველა მდინარეზე ჰესი აქვთ. თავად მოიხმარენ 57 მლრდ კვტ.სთ-ს, 18 მლრდ-ს კი ყიდიან. ენგურის მსგავსი დიდი კაშხლები ქვეყანაში 13-ზე მეტი აქვთ. იმ მოწინააღმდეგეებს რომ შევთავაზოთ ალტერნატივა - შვეიცარიაში იცხოვრებენ თუ საქართველოში, სიამოვნებით გაიქცევიან შვეიცარიაში. იქ ჰესები კარგია, ჩვენთან კი ქვეყანას აოხრებს.ალტერნატივა რა გვაქვს? გაზი და ნავთობი არ გაგვაჩნია. ატომური სადგურის აშენებასაც არავინ დაეთანხმება, თუმცა, ჩემი აზრით, ელექტროენერგიის ერთ-ერთი ყველაზე სუფთა წყაროა. ელექტროენერგია გვჭირდება - ასეა ქვეყანა მოწყობილი, უნდა ვაშენოთ ხარისხიანად. ეს არის მთავარი.

GREDA-ს აღმასრულებელი დირექტორი მაია მელიქიძე ენერგეტიკის მარეგულირებელთა საერთაშორისო კონფედერაციის (ICER) ვიცე-თავმჯდომარედ აირჩიეს.ენერგეტიკის მარეგულირებელთა საერთაშორისო კონფედერაცია 200-ზე მეტ ენერგეტიკის მარეგულირებელ ორგანოს მოიცავს და უზრუნველყოფს მათ თანამშრომლობას მსოფლიო მასშტაბით.პერუში, ქ. ლიმაში გამართულ ენერგეტიკის რეგულირების მსოფლიო ფორუმზე, საქართველოს წარმომადგენელთან ერთად ვიცე-თავმჯდომარეებად ამერიკის შეერთებული შტატებისა და გერმანიის წარმომადგენლებიც აირჩიეს.“ჩემთვის დიდი პატივია ენერგეტიკის მარეგულირებელთა საერთაშორისო კონფედერაციის ვიცე-თავმჯდომარედ არჩევა. ეს განსაკუთრებულად მნიშვნელოვანია ახლა, როცა მსოფლიო კლიმატის ცვლილების გამოწვევების ფონზე, ენერგეტიკული გარდაქმნის ეტაპს გადის, სუფთა ენერგიაზე გადასვლის პროცესში კი დიდი როლი აქვს ენერგეტიკის რეგულირების საკითხებს”  - აღნიშნა მაია მელიქიძემ.

2023 წლის ივნისში საქართველოს ელექტროსადგურებმა 1,369 მლნ. კვტ/სთ ელექტროენერგია გამოიმუშავეს. გენერაცია წლიურად 8%-ითაა შემცირებული (2022 წლის ივნისში მთლიანი გამომუშავება იყო 1,485 მლნ. კვტ/სთ). ყოველწლიურად გამომუშავების შემცირება ჰიდროელექტროსადგურების გამომუშავების 8%-იანი, ქარის 9%-იანი და თბოელექტროენერგიის წარმოების 46%-იანი კლებითაა გამოწვეული. მონაცემების ანალიზს ISET-ის კვლევითი ინსტიტუტი აქვეყნებს.თვიურ ჭრილში ელექტროენერგიის გამომუშავება დაახლოებით 3%-ით გაიზარდა (2023 წლის მაისში მთლიანი გამომუშავება იყო 1,325 მლნ. კვტ/სთ). მთლიანი გამომუშავების ყოველთვიური ზრდა კი ჰიდროელექტროსადგურის 3%-ით, თბოენერგიის გამომუშავების 104%-ით ზრდისა და ქარის გამომუშავების 30%-ით კლებას ასახავს.ელექტროენერგიის მოხმარება ადგილობრივ ბაზარზე 981 მლნ. კვტ/სთ შეადგინა (-9% 2022 წლის ივნისთან შედარებით და -5% 2023 წლის მაისთან შედარებით).2023 წლის ივნისში ელექტროენერგიის გამომუშავებამ მოხმარებას 387 მლნ. კვტ/სთ-ით გადააჭარბა, რომელიც მთლიანი გენერაციის 28%-ს, ხოლო მთლიანი მოხმარების 39%-ს შეადგენდა (2022 წლის ივნისში სხვაობამ მთლიან გენერაციასა და მოხმარებას შორის წარმოქმნა ჭარბი 403 მლნ.კვტ.სთ, მთლიანი გენერაციის დაახლოებით 27% და თვეში მთლიანი მოხმარების 37%)."ბიზნესპარტნიორი" 

15 მეგვტ-მდე სადგურებისთვის ქსელთან მიერთების ახალი წესის დამტკიცების შემდეგ, გამანაწილებელ კომპანიაში მიერთების მოთხოვნით 18 განაცხადია შესული.გამანაწილებელი „ენერგო-პრო ჯორჯიაა“, რომელმაც ახალი ობიექტები საკუთარ ქსელზე სემეკის მიერ დადგენილი ახალი წესებითა და ფასებით უნდა მიიერთოს.როგორც „ენერგონისუსს“ სემეკში განცხადეს, ამ მოკლე პერიოდში 18 განაცხადი საკმაოდ მაღალი მაჩვენებელია.„ექვსი თვეც არ არის გასული, რაც, ეს წესი მივიღეთ და უკვე 18 განაცხადია შესული, რაც სხვა წლებთან შედარებით, მაღალი მაჩვენებელია - წელიწადში არ შედიოდა ამ რაოდენობის პროექტები, რაც უკვე ახლა არის შესული გამანაწილებელ კომპანიაში“ - აცხადებს სემეკის ელექტროენერგეტიკის დეპარტამენტის დირექტორის მოადგილე თორნიკე აფრიაშვილი.მისივე ინფორმაციით, კომისიას თავის მხრივ, ერთ პროექტზე განაცხადით მიმართა „ენერგო პრომაც“ რადგან, ერთ-ერთი ობიექტის მიერთება დადგენილ ფასზე ორჯერ ძვირი უჯდება.„კომისიამ წელს ასევე, დაადგინა მუხლი, რომლის მიხედვითაც, თუ გამანაწილებელს ორჯერ მეტი უჯდება მიერთება, ამ შემთხვევაში, უფლება აქვს მოგვმართოს ჩვენ, რასაც კომისია განიხილავს და შეიძლება, დაავალოს კომპანიას, რომ ეს ინვესტიციები თვითონვე განახორციელოს. ერთი ასეთი პროექტია ჩვენთან განსახილველად. იმის გათვალისწინებით, რომ მას უწევს კიდევ დამატებითი ხარჯების გაწევა, შესაძლოა, წილობრივად, დეველოპერიც შევიდეს ამ ხარჯებში“ - ამბობს სემეკის ელექტროენერგეტიკის დეპარტამენტის დირექტორის მოადგილე.მისივე განმარტებით, ელექტრო ენერგეტიკულ ქსელთან მიერთების სირთულეები ქსელის დატვირთვის კვანძების გათვალისწინებით იზრდება.„გვაქვს ისეთი კვანძები, სადაც გადატვირთვებია. ეს დასავლეთ საქართველოს ეხება დიდწილად, ვინაიდან ჰიდროელექტროსადურების პროექტების დიდი ნაწილი მოდის დასავლეთ საქართველოზე და შესაბამისად, გადატვირთვა იქ მაღალია. საჭიროა ძალიან მაღალი ინვესტიციების განხორციელება.ასევე, ძველი ტექნიკური პირობა არის გასაჩივრებული ჩვენთან, რომლის ერთი მეგავატის მიერთების ღირებულება ნახევარ მილიონსაც კი აღემატება - ისეთი სამუშაოებია საჭირო, რომ ეს ჰიდროელექტროსადური ჩაერთოს ქსელში. ამიტომ, ჩვენ ვთავაზობთ დეველოპერს, რომ ეს განაცხადი გაიტანოს და მოითხოვოს ახალი ტექნიკური პირობით შეცვლა, რასაც, როგორც ვიცით, უკვე აპირებს და ახალი განაცხადით მიმართავს გამანაწილებელს“ - ამბობს თორნიკე აფრიაშვილი.2 მგვტ-დან - 15 მგვტ-მდე დადგმული სიმძლავრის სადგურებისთვის საფასური 300 ათასი ლარით განისაზღვრა. წესები და ფასები ამ ტიპის სადგურებისთვის პირველად დადგინდა.ენერგეტიკისა და წყალმომარაგების მარეგულირებელი ეროვნული კომისია განმარტავს, რომ ამ წესების შემუშავება განპირობებული იყო კომისიაში დეველოპერების მხრიდან ძალიან მაღალი მიმართვიანობით - ისინი იმ ტექნიკურ პირობებს ასაჩივრებდნენ, რომელიც გამანაწილებელი კომპანიის მხრიდან იყო გაცემული.ამიტომ, კომისიამ გადაწყვიტა წესის შემუშავება და როგორც სემეკში განმარტავენ, ეს წესი დაეყრდნო ამ საჩივრებს - მათ გამანაწილებელი კომპანია „ენერგო პროდან“ ბოლო 5 წლის განმავლობაში გაცემული ტექნიკური პიროებები გამოითხოვეს. ჩატარდა დეტალური ხარჯთაღრიცხვა და საფასური დადგინდა.თუმცა, აქვე კომისია ხაზს უსვამს იმას, რომ ეს არ არის სრული საფასური, რადგან „ენერგო პროს“ მოთხოვნა გაცილებით მაღალი - ერთ მეგავატზე - 500 ათასი ლარი იყო, საბოლოოდ, კი მხარეები 2-დან 15 მგვტ-მდე სადგურებისთვის 300 ათას ლარზე შეჯერდნენ.„პრობლემურია სვანეთის კვანძი, რაჭის კვანძი, ზემო აჭარის კვანძები - აქ პოტენციური პროექტები ძალიან ბევრია, თუმცა, ქსელის გამტარუნარიანობა ვერ უზრუნველყოფს ყველა სადგურის ათვისებას. გამანაწილებელი სისტემის ოპერატორის მთლიანი ინვესტიციები კი, რაც კომისიამ დაუმტკიცა, ვერ იქნება მიმართული მხოლოდ ამ სამ რეგიონში, რადგან „ენერგო პრო“ მთელ საქართველოს მოიცავს. მათ გადაეცათ საბჭოთა კავშირის დროინდელი ქსელი, სადაც პერიოდულად, ინვესტიციებს დებს და რეაბილიტაციას ახორციელებს“ - აცხადებს სემეკის ელექტროენერგეტიკის დეპარტამენტის დირექტორის მოადგილე თორნიკე აფრიაშვილი „ენერგონიუსთან“.

ენეგურჰესის რეაბილიტაციის მომდევნო - ფინალური ფაზა 2024 წელს იწყება. პროექტი 3-წლიან პერიოდს მოიცავს და დაგეგმილია მისი გვირაბის კიდევ ერთი გაჩერება.როგორც „ენერგონიუსს“ დირექტორთა საბჭოს თავმჯდომარე ლევან მებონიამ განუცხადა, რეაბილიტაციის მომდევნო ეტაპი 35 მლნ ევროდაა შეფასებული. შესაბამისი განაცხადი ფინანსთა სამინისტროში უკვე წარდგენილია.„ახლა წარვადგინეთ განაცხადი ფინანსთა სამინისტროში, რათა საერთაშორისო დონორებისგან ახალი სესხი გამოიყოს, რაც მოხმარდება კაშხალზე სარემონტო სამუშაოებს. ეს ძირითადად, იქნება ფუძის ბურღვა-ცემენტაცია. ამჟამად, ერთ-ერთი ფრანგული კომპანია აფასებს კაშხლის მდგომარეობას და ამ შეფასებაზე დაყრდნობით გამოიკვეთება რა სამუშაოები იქნება ჩასატარებელი. ასევე, გვირაბში არის გარკვეული სამუშაობი დარჩენილი, რომელიც ვერ მოვასწარით წინა გაჩერების დროს, რადგან 3-თვიანი გაჩერება ამხელა გვირაბის რეაბილიტაციისთვის ძალიან მცირე პერიოდია. ამიტომ, ვფიქრობთ, 2025-2026-ში გავაჩეროთ კიდევ ერთხელ და დარჩენილი სამუშაოები დავასრულოთ, რაც ისევ მოგვცემს დამატებით ენერგიას და ვფიქრობ, რომ მომდევნო 15 წლის განმავლობაში გვირაბს გაჩერება აღარ დასჭირდება“ - განმარტავს ლევან მებონია.ამასთან, მისივე თქმით, დარჩენილია რამდენიმე მოძველებული მოწყობილობა, რაც შესაცვლელია.„მაგალითად, ღია ქვესადგურის დაცვის ავტომატიკის და მართვის მოწყობილობები, საგენერატორო ამომრთველები, რაც ძალიან ძვირად ღირებული და მნიშვნელოვანია. ამ ყველაფრის შემდეგ, ვფიქრობთ რომ დიდი კაპიტალდაბანდებები აღარ დაგვჭირდება. თუმცა, ეს იმხელა ობიექტია, როდესაც ერთ კვანძს მორჩები და შემდეგ სხვებზე გადახვალ, იმდენი დრო გადის, უკვე მისი თავიდან შეკეთების დროც დგება. პირველი რეაბილიტირებული აგრეგატი ქსელში ჩავრთეთ 2006 წელს. უკვე 17 წელი გავიდა, ასე რომ, ეს მუდმივი სამუშაოა“ - აცხადებს ლევან მებონია.ჯამში, რეაბილიტაციის მომდევნო პროექტი მოიცავს სამშენებლო, ჰიდრომექანიკურ, ელექტრულ სამუშაოებს, კაშხლის ირგვლივ და სადგურთან გზების მოწყობა-რეაბილიტაციას, აფხაზეთში უცხოელი კონსულტანტების მომსახურებას და ზოგიერთი ახალი მოწყობილობის შეძენას.„ჩვენ ამ სამუშაოებს ვაფასებთ 35 მლნ ევროს ფარგლებში. აქედან, ჩვენი მოთხოვნით, დაახლოებით, 28 მლნ იქნება სეხი და 7 მლნ - ევროკომისიის გრანტი. თუ ყველაფერი გეგმის მიხედვით წარიმართება, დაახლოებით, სამი წელი, ან სამწელიწადნახევარი უნდა გვეყოს“ - ამბობს ლევან მებონია „ენერგონიუსთან“.