შავი ზღვის წყალქვეშა კაბელის პროექტის ტექნიკურ-ეკონომიკურ კვლევასთან დაკავშირებით, „საქართველოს სახელმწიფო ელექტროსისტემამ“ თბილისსა და ზუგდიდში წინასაპროექტო დოკუმენტაციის საჯარო განხილვები გამართა.სსე-ს ინფორმაციით, შეხვედრებს დაესწრნენ სხვადასხვა სახელმწიფო უწყების, კერძო სექტორის, სამეცნიერო, საგანმანათლებლო და არასამთავრობო ორგანიზაციების წარმომადგენლები.საჯარო განხილვებზე პრეზენტაციები წარადგინეს სსე-ის წარმომადგენლებმა და იტალიური საკონსულტაციო კომპანიის CESI ექსპერტებმა. პროექტის ზოგად მიმოხილვასთან ერთად,  საუბარი შეეხო შავი ზღვის ფსკერის კვლევებისთვის დაგეგმილ მეთოდოლოგიებს, გარემოსა და სოციალურ საკითხებზე ზემოქმედების ტექნიკურ დავალებებსა და სხვა საკითხებს. შეხვედრა კითხვა-პასუხის რეჟიმში გაგრძელდა.მსოფლიო ბანკის დაფინანსებით და საქართველოს ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების სამინისტროს მხარდაჭერით, „საქართველოს სახელმწიფო ელექტროსისტემა“ პროექტის ტექნიკურ-ეკონომიკურ კვლევას 2022 წლიდან ახორციელებს. შავი ზღვის წყალქვეშა კაბელის პროექტი ითვალისწინებს მაღალი ძაბვის წყალქვეშა გადამცემი ქსელის მოწყობას, რომელმაც ერთმანეთთან უნდა დააკავშიროს საქართველოსა და ევროპის ელექტროენერგეტიკული სისტემები.

მსოფლიოს 10 ყველაზე მაღალ კაშხალს შორის შემავალმა „ენგურჰესმა“ ტურისტული დატვირთვა 2022 წლიდან შეიძინა. ამ პერიოდიდან მოყოლებული „ენგურჰესი“ როგორც ადგილობრივ, ისე საერთაშორისო სტუმრებს შთამბეჭდავი ტურებით ემსახურება. უნდა აღინიშნოს ისიც, რომ ენგური ატრაქცია ყოველდღიურად ვითარდება, რაც ტურისტების დამატებითი ნაკადის მოზიდვის შესაძლებლობას იძლევა. როგორც „ენგური ატრაქციას“ დირექტორი ნიკა ანთიძე აცხადებს, დიდი მოლოდინია იმის, რომ უახლოეს პერიოდში ადგილზე ვიზიტორების რიცხვი მკვეთრად გაიზრდება და ამაზე მუშაობა აქტიურად მიმდინარეობს.„მოგეხსენებათ, „ენგურჰესი“ ეს არის განსაკუთრებული მნიშვნელობის ობიექტი და ის საქართველოს ენერგოდამოუკიდებლობაში მნიშვნელოვან როლს თამაშობს. „ენგურჰესი“ მსოფლიო მასშტაბით 10-ეულში შედის როგორც სიმაღლით, ისე ფართობით. ამიტომ მოლოდინები დიდია.ვვითარდებით ინფრასტრუქტურულად და განვითარება გულისხმობს, რომ ვიზიტორებისთვის გვაქვს კინოთეატრი, სადაც ვაჩვენებთ 9-წუთიან ფილმს  „ენგურჰესის“ მშენებლობის ისტორიაზე. აქ ასევე ვაჩვენებთ ანიმაციას, იმაზე, თუ როგორ მუშაობს ჰესი. გვაქვს ასევე არაჩვეულებრივი მხატვრის ქეთი მელქაძის ნამუშევრების გამოფენა-გალერეა. გვაქვს სუვენირების მაღაზიები, კაფეები. ასევე ემოციების გამოხატვის ოთახი. სულ ცოტა ხანში ამუშავდება კედელზე ჩოხის ატრაქცია. უკვე შემოგვეხმიანენ ადამიანები, რომელთაც ზიპლაინის მოწყობა უნდათ. ჩვენ მაქსიმალურად ვცდილობთ საინტერესო გავხადოთ ჩვენთან სტუმრობა და ველით, რომ ვიზიტორების რაოდენობა აუცილებლად გაიზრდება“, - აცხადებს  ნიკა ანთიძე.ნიკა ანთიძის განცხადებით, ატრაქცია ნელ-ნელა სულ უფრო საინტერესო ხდება როგორც ვიზიტორებისთვის ასევე ინვესტორებისთვის.„2018 წელს შეიქმნა პროექტი, რომელიც  „ენგურჰესის ატრაქცია“ მსოფლიო დონის ობიექტად უნდა ექცია. ამ პროექტის ღირებულება 100 მლნ ლარი იყო. მე ცოტა სხვანაირად შევხედე პროცესს, რადგან ვიფიქრე, რომ ჯერ უცნობ ლოკაციაში ამ თანხის ჩადება ლოგიკური არ იყო. მთავარ მიზნად დავისახეთ ცნობადობის გაზრდა და ამას უკვე გარკვეულ დონეზე მივაღწიეთ. ჩვენი ობიექტი უკვე საინტერესოა ინვესტორებისთვის. მაგალითად ზიპლაინის გააკეთებს ინვესტორი, რომელიც თავად დაგვიკავშირდა და შემოგვთავაზა თანამშრომლობა. ჩვენ შევთანხმდით და უკვე მომავალი წლის გაზაფხულზე ვფიქრობ, რომ უკვე ზიპლაინი ამოქმედდება.რაც შეეხება კედელზე ცოცვას, ეს უკვე წელსვე იქნება ვიზიტორებისთვის შეთავაზებული.ასევე იგეგმება გარე ნაწილში ლიფტების გაკეთება და სხვადასხვა საინტერესო ინფრასტრუქტურული პროექტები“, - აღნიშნა ნიკა ანთიძემ.აქვე შეგახსენებთ, რომ 2022 წლის ივნისიდან დღემდე „ენგური ატრაქციამ“ ჯამში  110 000 ვიზიტორს უმასპინძლა.

საქართველოს ენერგეტიკულ სექტორში ჩინურ Huawei Technologies-სთან თანამშრომლობა განიხილება - ენერგეტიკული ორგანიზაციების წარმომადგენლები სამუშაო ვიზიტით ჩინეთში, ქალაქებში შანხაისა და შენჟენში იმყოფებოდნენ.ელექტროენერგეტიკული სისტემის კომერციული ოპერატორის ცნობით, ვიზიტი განხორციელდა მსოფლიო ბაზარზე ერთ-ერთი უმსხვილესი ტექნიკური კომპანიის Huawei Technologies-ის ორგანიზებით. “ჩინური გლობალური კომპანიის საქმიანობა სატელეკომუნიკაციო ქსელების გამართვას, ოპერაციულ და საკონსულტაციო მომსახურებას, ტექნიკური აღჭურვილობისა და საკომუნიკაციო მექანიზმების წარმოებას უკავშირდება. ვიზიტის მიზანს ქართული მხარისთვის Huawei Technologies Co.,Ltd-ს მიერ ენერგეტიკის მიმართულებით შემუშავებული ინოვაციების, სექტორის უახლესი ციფრული ტექნოლოგიებით აღჭურვის შესაძლებლობების, პერსონალურ მონაცემთა დაცვის ახალი, საიმედო მექანიზმების, განახლებადი ენერგიების წარმოებული ელექტროენერგიის შემნახველი უახლესი ტექნოლოგიების წარდგენა და შესაბამისი კონსულტაციები წარმოადგენდა. ჩინეთში სამუშაო ვიზიტის ფარგლებში განხორციელებულმა შეხვედრებმა, ინოვაციების გაცნობამ, საქართველოს ენერგეტიკულ სექტორსა და გლობალურ ჩინურ ტექნოლოგიურ კომპანიას შორის თანამშრომლობის სამომავლო პერსპექტივები გამოკვეთა” - აცხადებენ ორგანიზაციაში.ესკოს გენერალურ დირექტორთან ერთად, ჩინეთში სამუშაო ვიზიტით იმყოფებოდნენ საქართველოს ენერგეტიკისა და წყალმომარაგების მარეგულირებელი ეროვნული კომისიისა და საქართველოს სახელმწიფო ელექტროსისტემის ხელმძღვანელები და მენეჯმენტის წარმომადგენლები.

წყალმომარაგების სექტორი ქვეყნის ერთ-ერთ მნიშვნელოვან დარგს წარმოადგენს, რომელსაც სემეკი 2007 წლიდან არეგულირებს. მარეგულირებელი კომისიის ძირითად ფუნქციებში შედის წყალმომარაგების საქმიანობის ლიცენზიის გაცემა, წყალმომარაგების ლიცენზიატებისთვის ტარიფების დადგენა, მიწოდებისა და მოხმარების წესების დადგენა, საინვესტიციო პროექტების შეთანხმება, სალიცენზიო პირობების შესრულების მონიტორინგი და ა.შ.უნდა აღინიშნოს, რომ კომისია ცდილობს სექტორის მდგრადი განვითარების ხელშეწყობას. შესაბამისად, უკანასკნელი წლების  განმავლობაში გატარდა არაერთი მნიშვნელოვანი რეფორმა, რომელთა შორისაა: დარგში განსახორციელებელი საინვესტიციო პროექტების შეფასების მეთოდოლოგიის შემუშავება; ტარიფების გაანგარიშების მეთოდოლოგიის ცვლილება; სასმელი წყლის ნორმატიული დანაკარგების გაანგარიშების მეთოდოლოგიის შემუშავება; ანგარიშგების ფორმებისა და სალიცენზიო პირობების მონიტორინგის პრინციპების ცვლილება; ახალი ლიცენზიების გაცემასთან დაკავშირებული რეგულაციების ცვლილება. ამასთან, 2017 წელს შემუშავდა და დამტკიცდა „სასმელი წყლის ნორმატიული დანაკარგების გაანგარიშების წესები“, 2019 წელს კი – „წყალმომარაგების სექტორში ინვესტიციების შეფასების წესები“, დადგინდა ტარიფები და ლიცენზიატი საწარმოების სალიცენზიო საქმიანობის მონიტორინგის განხორციელებისათვის საჭირო ანგარიშგების ფორმები, რამაც, თავის მხრივ, მნიშვნელოვნად გააუმჯობესა მონიტორინგის მექანიზმები.აქვე იმასაც შეგახსენებთ, რომ დღეის მდგომარეობით საქართველოში წყალმომარაგების სექტორში ოპერირებს წყალმომარაგების 8 ლიცენზიატი. წყალმომარაგების სექტორში მოქმედი ლიცენზიატებიდან 1 წარმოადგენს სახელმწიფო საკუთრებაში არსებულ საწარმოს, 5 - მუნიციპალურს და 2 - კერძო საკუთრებაში არსებულს. მოსახლეობის 68.1%-ის (2 მილიონ ადამიანზე მეტი) სასმელი წყლით წყალმომარაგებას უზრუნველყოფენ წყალმომარაგების ლიცენზიატი კომპანიები, ხოლო 31.9 %-ის (მილიონ ადამიანზე მეტი) წყალმომარაგებით უზრუნველყოფა ადგილობრივი თვითმმართველობის ერთეულების ვალდებულებას წარმოადგენს.

საქართველოს ენერგეტიკისა და წყალმომარაგების მარეგულირებელ ეროვნულ კომისიაში (სემეკ) შპს „ჯორჯიან უოთერ ენდ ფაუერის" მიერ კომისიასთან შეთანხმებული 2024-2026 წლების საინვესტიციო გეგმების განხორციელების შესახებ შეხვედრა გაიმართა. შეხვედრას ესწრებოდნენ სემეკის თავმჯდომარე დავით ნარმანია, ქ. რუსთავის მერი ნინო ლაცაბიძე, რუსთავის მაჟორიტარი დეპუტატი ირაკლი შატაკიშვილი, სემეკის წევრები და ქ. რუსთავის მერის მოადგილე. სემეკის თავმჯდომარის, დავით ნარმანიას განცხადებით, შპს „ჯორჯიან უოთერ ენდ ფაუერის“ მიერ განსახორციელებელი საინვესტიციო პროექტების შესრულების ვადებსა და ხარისხს სემეკი დროის პირდაპირ რეჟიმში გაუწევს მონიტორინგს.„ვაკონტროლებთ შპს „ჯორჯიან უოთერ ენდ ფაუერის“ მიერ  რამდენად სრულდება ტარიფში ასახული საინვესტიციო გეგმები.  ამ ეტაპზე პროექტების განხორციელება მიმდინარეობს გეგმების შესაბამისად, მიზნობრივად და წესების დაცვით. სემეკის მიზანია, რომ მინიმუმამდე შემცირდეს გათიშვები და ქ. რუსთავის მოსახლეობამ მიიღოს უწყვეტი, საიმედო და ხარისხიანი წყალმომარაგება“, - აღნიშნა დავით ნარმანიამ.2024-2026 წლებში, ქ. რუსთავში სემეკთან შეთანხმებული საინვესტიციო პროექტების ფარგლებში, შპს „ჯორჯიან უოთერ ენდ ფაუერის“ მიერ 45,971,101 ლარის ინვესტიცია განხორციელდება. შპს „ჯორჯიან უოთერ ენდ ფაუერის“ აქტივების მართვის დირექტორის, გიგა ნადირაძის მიერ შეხვედრაზე წარმოდგენილი მონაცემების შესაბამისად,  ქ. რუსთავში ქსელის რეაბილიტაციისათვის გამოყოფილი თანხები 2024-2026 წლების საინვესტიციო გეგმების 75%-ს შეადგენს. მათ შორის, 2024 წლის განმავლობაში კომპანია წყალმომარაგების ქსელის რეაბილიტაციისათვის 18 მილიონ ლარზე მეტ ინვესტიციას განახორციელებს.

2023 წელს ჯივიპის მფლობელმა, ესპანურმა კომპანიამ Aqualia 10 წლიანი სამოქმედო გეგმა წარადგინა. მოცემული დოკუმენტის მიხედვით, ჯივიპის მხრიდან ყოველწლიურად წყალმომარაგების სისტემების რეაბილიტაცია აქტიურად განხორციელდება. Energynews-თან საუბრისას ჯორჯიან უოთერ ენდ ფაუერის აქტივების მართვის დირექტორი გიგა ნადირაძე აცხადებს, რომ მიმდინარე  წლის სარეაბილიტაციო პროექტების მთავარი პრიორიტეტი წყალმომარაგების მაგისტრალური მილებია, რომლებიც წყალსაცავებიდან მოსახლეობამდე სასმელი წყლის ტრანსპორტირებას ემსახურება. მისივე თქმით, 2024 წელს აღნიშნული პროექტი გამოიწვევს წყალმომარაგებისა და წყალარინების ქსელზე ავარიების რიცხვის 100 კმ-ზე 4-ჯერ, წყალმომარაგების შეზღუდვების ხანგრძლივობის 2-ჯერ, ხოლო გათიშვის არეალის 4.5-ჯერ შემცირებას.რას გეგმავს GWP 2024 წელს ქსელის რეაბილიტაციის კუთხით თბილისში, რუსთავსა და მცხეთაში?  "ჯორჯიან უოთერ ენდ ფაუერი მომდევნო სამი წლის განმავლობაში თბილისის, რუსთავისა და მცხეთის წყალმომარაგებას რამდენიმე ასეული კილომეტრი სიგრძის ამორტიზებულ ქსელსა და კრიტიკულ მდგომარეობაში მყოფ ინფრასტრუქტურას განაახლებს, რაშიც ჯამში 363 მილიონი ლარის ღირებულების ინვესტიციას განახორციელებს. 2023 წელს ჯივიპის ახალი მფლობელი, Aqualia-ს მიერ ჩატარებული აუდიტის შედეგად დადგინდა, რომ წყალმომარაგების სისტემა მძიმე მდგომარეობაშია, ხანდაზმულია და განახლებას საჭიროებს ქსელების 62% და მაგისტრალური მილსადენების 85%. ჯივიპის 2024 წლის სარეაბილიტაციო პროექტების მთავარი პრიორიტეტი წყალმომარაგების მაგისტრალური მილებია, რომლებიც წყალსაცავებიდან მოსახლეობამდე სასმელი წყლის ტრანსპორტირებას ემსახურება. განსხვავებით ქალაქის შიდა ქსელებისგან, მაგისტრალური მილსადენები ასიათასობით აბონენტს ამარაგებს წყლით და შესაბამისად მათი გამართული ფუნქციონირება სტრატეგიულად მნიშვნელოვანია. რაც შეეხება კონკრეტულ პროექტებს, ამ ეტაპზე, მიმდინარეობს თბილისის ცენტრალური მაგისტრალური მილსადენების დაზიანებული მონაკვეთების განახლება, დაგეგმილია ბაგების მიმართულებით მაგისტრალური ქსელის სრული რეაბილიტაცია, რუსთავში მიმდინარეობს მდინარე ხრამიდან მომავალი ცენტრალური მაგისტრალური ქსელის რეაბილიტაცია. ასევე, რა თქმა უნდა, დაგეგმილია კრიტიკულ მდგომარეობაში მყოფი ისეთი ქსელების განახლება, სადაც ყველაზე ხშირად ხდება ავარიული დაზიანებები".განსაზღვრულია თუ არა პრიორიტეტული უბნები? სად არის ყველაზე რთული მდგომარეობა?  "ჯორჯიან უოთერ ენდ ფაუერის წყალმომარაგების ქსელის სიგრძე 4000 კმ-ზე მეტია. როგორც აღვნიშნე, ქსელის 62% კრიტიკულ მდგომარეობაშია. ამორტიზებული ქსელი თბილისის ყველა უბანში გვხვდება, თუმცა ავარიების რაოდენობის მიხედვით ყველაზე კრიტიკული მდგომარეობა ამ ეტაპზე ისანი-სამგორისა და გლდანი-ნაძალადევის რაიონებშია. შესაბამისად უკვე დაიწყო რეაბილიტაციისთვის მოსამზადებელი სამუშაოები, მაგალითად, გახოკიძის, მეფრინველეობის, დავითაიას და ფიროსმანი-სააკაძის ქუჩებზე".რა პერიოდში რამდენ მომხმარებელს გაუუმჯობესდება აბსოლუტურ მაჩვენებლებში წყალმომარაგება?  "გასულ წელს ჯივიპის ახალმა მფლობელმა, ესპანურმა კომპანიამ Aqualia წყალმომარაგების სისტემის სიღრმისეული აუდიტის შედეგებთან ერთად 10 წლიანი სამოქმედო გეგმა წარადგინა. გეგმის ფარგლებში, ჯივიპის მიერ ყოველწლიურად განხორციელებული რეაბილიტაცია და საოპერაციო მიმართულებით ცვლილებები მოემსახურება მთავარ ამოცანებს: წყალმომარაგებისა და წყალარინების ქსელზე ავარიების რიცხვის 100 კმ-ზე 4-ჯერ, წყალმომარაგების შეზღუდვების ხანგრძლივობის 2-ჯერ, გათიშვის არეალის 4.5-ჯერ შემცირებას.აღსანიშნავია, რომ კომპანიას წარმოდგენილი აქვს 10 წლიანი სამოქმედო გეგმა, რადგან წყალმომარაგების სისტემის რეაბილიტაცია რთული და კომპლექსური პროცესია და სისტემის სრული განახლება მასშტაბური ინვესტიციის გარდა შესაბამის დროს მოითხოვს".რამდენად მნიშვნელოვანი იყო თქვენთვის და თქვენი საქმიანობისთვის სემეკის მიერ ტარიფების ცვლილება?  "სემეკმა ტარიფში ასახა ჯივიპის მიერ წარდგენილი საინვესტიციო გეგმა, რაც, რა თქმა უნდა, კრიტიკულად მნიშვნელოვანი იყო, რადგან დამტკიცებული საინვესტიციო გეგმა შესაძლებლობას მოგვცემს 2024-2026 წლებში ეფექტურად განვაახლოთ რამდენიმე ასეული კილომეტრი სიგრძის მოძველებული და კრიტიკულ მდგომარეობაში მყოფი ინფრასტრუქტურა, მაქსიმალურად შევამციროთ წყალმომარაგების შეზღუდვების სიხშირე, დრო და არეალი". - აცხადებს გიგა ნადირაძე.

შავი ზღვის კაბელი იქნება სამხრეთ კავკასიის კარიბჭე ევროპაში - ამის შესახებ მსოფლიო ბანკის ევროპისა და ცენტრალური აზიის ინფრასტრუქტურის რეგიონული დირექტორი ჩარლზ ჯეი კორმიერი აცხადებს.მისი თქმით, საქართველოს მთავრობამ უნდა გააუმჯობესოს შავი ზღვის კაბელის კომერციული და სოციალური ჩარჩო, და ისე წარუდგინოს მსოფლიო ბანკს.„შავი ზღვის კაბელი ძალიან საინტერესო იდეაა, იმ კუთხით, რომ ევროკავშირი ცდილობს დივერსიფიცირება მოახდინოს საკუთარი ენერგიის იმპორტის, ცდილობს, რომ ჩამოშორდეს რუსულ ენერგეტიკულ ბაზარს და ეძებს ახალ წყაროებს. შავი ზღვის კაბელი იქნება სამხრეთ კავკასიის კარიბჭე ევროპაში. ის იქნება ერთ-ერთი ყველაზე გრძელი და ყველაზე ღრმად განთავსებული ზღვისქვეშა კაბელი. საქართველოს ექნება შესაძლებლობა განავითაროს უფრო მეტი ჰიდროენერგია, აზერბაიჯანს კი - უფრო მეტი ქარის ენერგიის განვითარების შესაძლებლობა, და მთლიანობაში, სამხრეთ კავკასიაში გაჩნდება პირობები ევროპისთვის ელექტროენერგიის ექსპორტის ბაზრის შესაქმნელად. ეს სასარგებლო იქნება საქართველოსთვისაც, იმ კუთხით, რომ საქართველოს აქვს ძალიან მსხვილი ჰიდროენერგეტიკული ბაზა და იმ პერიოდში, როდესაც ქვეყანას არ აქვს საკმარისი გამომუშავება, მაგალითად, ზამთარში, შეუძლია ელექტროენერგიის იმპორტიც განახორციელოს ევროპიდან. ეს დაასტაბილურებს და გააუმჯობესებს მიწოდების საიმედოობას საქართველოში.ჩვენ ვთხოვთ საქართველოს მთავრობას, რომ გააუმჯობესოს შავი ზღვის კაბელის კომერციული და სოციალური ჩარჩო, რათა ჩვენს ტექნიკური დახმარების საბჭოს გრძელვადიანი, კარგი, ერთიანი გეგმა შესთავაზოს, რაზეც სამი ფისკალური წლის განმავლობაში ვიმუშავებთ და დავეხმარებით საქართველოს ამ მიზნის მიღწევაში“ - აცხადებს ჩარლზ ჯეი კორმიერი.მსოფლიო ბანკის წარმომადგენელი განმარტავს, რომ ამ პროექტში მსხვილი ინვესტიციების საჭიროებაა და ეს მოცულობა მილიარდობით დოლარს უტოლდება. სწორედ ამიტომ, კომერციული ჩარჩოს გაუმჯობესება მდგომარეობს იმაში, კაბელის საშუალებით ელექტროენერგიის ყიდვისა და გაყიდვის უტყუარი გზები შეიქმნას.„უნდა დარწმუნდეთ, რომ იქნებიან ელექტროენერგიის გამყიდველები და მყიდველები. ჩვენ უნდა შევხედოთ კომერციულ კონტრაქტებს, ვიდრე გრძელვადიანი კონტრაქტების დადების შესაძლებლობა გვექნება. უნდა ვნახოთ, თუ რა პირობებზე იქნებიან ელექტროენერგიის მყიდველები და გამყიდველები თანახმა ეს კონტრაქტები გააფორმონ - ეს რაც შეეხება მოთხოვნას. თქვენ ასევე გჭირდებათ, რომ უზრუნველყოთ მიწოდებაც. ამ დროისთვის, მე არ მგონია, რომ საქართველოს ელექტროენერგიაში დიდი ვაჭრობა აქვს. მას სჭირდება კიდევ უფრო განავითაროს თავისი გამომუშავების სიმძლავრეები, რათა ექსპორტის ბაზრის შექმნა შეძლოს. ეს კი ამ პროექტში რისკის სახეებია. ასევე, ჩვენ გვინდა დავრწმუნდეთ, რომ ამ ტიპის ინვესტიციები, რომელიც ზღვის ფსკერზე ხორციელდება, იმგვარად იქნება აგებული, რომ არ ექნება გავლენა ზღვის ეკოსისტემაზე და გარემოზე. ეს არის ის, რასაც ჩვენ შევაფასებთ შავი ზღვის კაბელის პოტენციალთან ერთად. აღსანიშნავია ისიც, რომ ეს არ არის მხოლოდ ელექტროგადამცემი კაბელი, ეს ასევე, მოიცავს ციფრულ კაბელსაც. ეს კი თანაბრად მნიშვნელოვანია - ჩვენ ვხედავთ უზარმაზარ მოთხოვნას ფართოზოლოვან ინტერნეტმომსახურებებზე, რომელიც შემდეგ 5 წელიწადში 30% იქნება. ამ დროისთვის ფართოზოლოვანი ინტერნეტის მხოლოდ ერთი წყაროა, როგორიცაა International Gateway. ეს კი შექმნიდა მეორე წყაროს, უფრო მეტ კონკურენციას და იმედია, შეამცირებს ფასებსაც. ეს კი, კიდევ ერთი სარგებელია ამ ძალიან მნიშვნელოვანი კაბელის”- აცხადებს ჩარლზ ჯეი კორმიერი.

ქვეყანამ ყურადღება უნდა მიაქციოს ჰიდროტექნიკური ნაგებობების სეისმური მდგრადობის კრიტერიუმებს და ადრეული გაფრთხილების სისტემებს - ამის შესახებ “საქართველოს მაღალი კაშხლების ეროვნული კომიტეტის” თავმჯდომარე დავით მირცხულავა „ენერგონიუსთან“ აცხადებს.ეს საკითხი ორგანიზაციამ კონფერენციაზე - “კაშხლები და ჰიდროენერგეტიკა: ადაპტაცია ცვალებად გარემოში” განიხილა.„ეს თემა მთელ მსოფლიოში გახდა აქტუალური. რამდენიმე წლის წინ საქართველო მიუერთდა დეკლარაციას, რომელიც "მაღალი კაშხლების საერთაშორისო ორგანიზაციამ" გამოაცხადა და თითქმის ყველა ქვეყანა მიუერთდა. ეს ნაგებობები და მათ უსაფრთხოება ძალიან მნიშვნელოვანია ადამიანის კეთილდღეობისთვის. ადამიანებმა, რომლებიც მდინარის ქვედა წელში ცხოვრობენ, უნდა იცოდნენ, რომ ისინი უსაფრთხოდ არიან. თურქეთის მიწისძვრის შემდეგ, ძალიან გაიზარდა ინტერესი ამ საკითხის მიმართ. მართალია, ეპიცენტრთან ახლოს მდებარე არც ერთი ჰიდროტექნიკური ნაგებობა, კაშხალი არ დაზიანებულა და ავარია არ მომხდარა, მაგრამ, მაინც არის საჭირო, რომ ყველა ქვეყანამ ყურადღება მიაქციოს სეისმური მდგრადობის კრიტერიუმებს“ - აცხადებს დავით მირცხულავა.მისივე თქმით, საქართველოში უამრავი კაშხლის ასაკი თითქმის, 100 წელს უახლოვდება. კაშხლების ნაწილი ენერგეტიკული, წყალმომარაგების თუ მელიორაციული დანიშნულებისაა. აუცილებელია, მათი უსაფრთხოების უზრუნველყოფა, რადგან, წარსულში სეისმური ანგარიშები გაცილებით მარტივი და განსხვავებული იყო.„დღეს ეს ანგარიშები უფრო დინამიკურია, უფრო დაიხვეწა. ამიტომ, საჭიროა, რომ ყველა ეს ნაგებობა კრიტერიუმებს აკმაყოფილებდეს. თუმცა, სტატისტიკით, მხოლოდ ერთი კაშხალია - ისიც გრუნტის ნაგებობის, რომელიც დაინგრა იაპონიაში. სხვა კაშხლების, თანაც ბეტონის კაშხლის ნგრევის არცერთი შემთხვევა არ ყოფილა.დღეს, მეორე სესიაზე წარმოდგენილი იქნება გეოდინამიკური რისკებისთვის გამზომი მოწყობილობები, მოგეხსენებათ, შოვის ტრაგედიის შემდეგ, უამრავი საუბრებია - სპეციალისტები გამოდიან, რომ ადრეული განგაშის სისტემები დაინერგოს. საფუძველი არის სწორედ ეს გამზომი სისტემები. ყველას ექნება საშუალება გაეცნოს ამ გამზომ სისტემებს, რომელიც საშუალებას მოგვცემს, აღვჭურვოთ პოტენციურად საშიში ყველა უბანი აღნიშნული გამზომი სისტემებით“ - აცხადებს დავით მირცხულავა „ენერგონიუსთან“.მისივე თქმით, ჰესებს მუდმივად სჭირდებათ უსაფრთხოების მონიტორინგი და ამ მიმართულებით, ძალიან ბევრია ქვეყანაში გასაკეთებელი.„ეს ის ნიშაა, რომელიც უნდა შევავსოთ, რადგან, დღეს რეალურად მხოლოდ ორი ნაგებობა გვაქვს, სადაც გამზომი სისტემებია დამონტაჟებული - ენგურის ნაგებობა და ასევე, ჟინვალჰესი, სადაც, პირველად, ქვეყნის ისტორიაში ადრეული გაფრთხილების სისტემა მოეწყო. თუმცა, ამ მიმართულებითაც, მუდმივი განახლებაა საჭირო“ - ამბობს დავით მირცხულავა.

მაღალი რისკის ჰიდრონაგებობების საიმედოობის უზრუნველსაყოფად, ახალი კანონის მიღება იგეგმება.ჰიდროტექნიკური ნაგებობების უსაფრთხოებასთან დაკავშირებული კანონპროექტი სხვადასხვა დაინტერესებულმა მხარემ უკვე განიხილა.როგორც „ენერგონიუსს“ “საქართველოს მაღალი კაშხლების ეროვნული კომიტეტის” თავმჯდომარემ დავით მირცხულავამ განუცხადა, მსგავსი ტიპის კანონმდებლობა ქვეყანას ძალიან სჭირდება.„ჩვენ გვაქვს შვეიცარიელი და ფრანგი ექსპერტების დახმარებით თავის დროზე მომზადებული კანონმდებლობა, რომელიც აუცილებლად მისაღებია ჩვენს ქვეყანაში და ამ მიმართულებით მართლაც, ძალიან ბევრია გასაკეთებელი“ - აცხადებს დავით მირცხულავა.კანონპროექტი განიხილეს სემეკ-შიც. მარეგულირებელი კომისიის თავმჯდომარის თქმით, დღეს არსებობს მხოლოდ რეგლამენტი, რომელიც ჰიდროტექნიკური ნაგებობის უსაფრთხოებას განსაზღვრავს - არსებული რეგლამენტით, საკუთრივ საინჟინრო ნაგებობებს და მის მფლობელებს მოეთხოვებათ 5 წელიწადში ერთხელ მისი შემოწმება, და შემდეგ შედეგების წარმოდგენა. კანონის მიღების შემდეგ კი, ეს პროცესი სისტემურ ხასიათს მიიღებს.„მარეგულირებელ კომისიაში იყო კიდეც წარმოდგენილი აღნიშნული კანონპროექტი და განვიხილეთ. ჩვენ ეს კანონპროექტი გადავაგზავნეთ და მივეცით მას შემდგომი მსვლელობა. არსებობს ტექნიკური რეგლამენტი, რომელიც დღეისთვის ამოსავალი დოკუმენტია, თუმცა, დარგის სპეციალისტების მიხედვით, ეს არასაკმარისია, ამიტომ, მნიშვნელოვანია რომ დაიხვეწოს კანონმდებლობა და მარეგულირებელი ნორმები.მიდგომა გახდება უფრო მეტად სისტემური, განისაზღვრება კონკრეტული ორგანო, რომელიც იქნება პერიოდულ ტექნიკურ ინსპექტირებაზე პასუხისმგებელი“ - აცხადებს დავით ნარმანია "ენერგონიუსთან".

საქართველოს მაღალი კაშხლების ეროვნული კომიტეტი (GNCOLD) 2023 წლის 7 ნოემბერს სასტუმროში „ჰილტონ გარდენ ინნ თბილისი ჭავჭავაძე“ ატარებს საერთაშორისო კონფერენციას, რომლის სახელწოდებაა „კაშხლები და ჰიდროენერგეტიკა: ადაპტაცია ცვალებადსამყაროში“.საქართველოს მაღალი კაშხლების ეროვნული კომიტეტის ცნობით, კონფერენცია გულისხმობს საერთაშორისო და ადგილობრივი, სახელმწიფო თუ კერძო ორგანიზაციებისა და სხვა დაინტერესებული მხარეების შეკრებას. შეხვედრაზე ჰიდროენერგეტიკის, მელიორაციული, წყალ-სამეურნეო ნაგებობების უსაფრთხოების უზრუნველყოფის აქტუალური საკითხების გარშემო იმსჯელებენ. იქნება ცოდნისა და გამოცდილების გაცვლა და საერთაშორისო საუკეთესო პრაქტიკის გაზიარება.კონფერენციის მსვლელობისას ჩატარდება სამეცნიერო სესიები, სადაც წარდგებიან სამეცნიერო თუ საინჟინრო სფეროს წარმომადგენლები და ისაუბრებენ რეგიონში და ლ მსოფლიოში მიმდინარე მნიშვნელოვანი მიღწევებისა და გამოწვევების შესახებ. ღონისძიება ასევე, მოიცავს საგამოფენო სესიას, სადაც საინჟინრო უსაფრთხოებისა და ინსტრუმენტული მონიტორინგის სისტემების მწარმოებელი კომპანიები თავიანთ უახლეს ტექნოლოგიებს წარადგენენ.საქართველოს მაღალი კაშხლების ეროვნული კომიტეტის კონფერენციის ფარგლებში, 8-დან 10 ნოემბრის ჩათვლით ცნობილი ესპანური საინჟინრო-საკონსულტაციო კომპანია iPresas – Risk Analysis ჩაატარებს სამდღიან სპეციალიზებულ ტრენინგს ჰიდროტექნიკური ნაგებობების ტექნიკური უსაფრთხოების საკითხების შესახებ. ტრენინგი მონაწილეებს მიაწვდის ღირებულ ინფორმაციას ჰიდროენერგეტიკული ობიექტებისა და კაშხლების უსაფრთხო ოპერირებისათვის რისკების შეფასებაზე და მართვაზე.კონფერენციას საქართველოს მაღალი კაშხლების ეროვნული კომიტეტის (GNCOLD) თავმჯდომარე, ტექნიკურ მეცნიერებათა დოქტორი, პროფესორი დავით მირცხულავა გახსნის. ასევე, კონფერენციის სპიკერები არიან მსოფლიო ცნობილი ექსპერტები იტალიიდან, შვეიცარიიდან, ესპანეთიდან, გერმანიიდან და ა.შ.