ყოველთვის, ყველა პლატფორმიდან ხაზი უნდა გავუსვათ, რომ შავი ზღვის წყალქვეშა კაბელის პროექტი საქართველოს ინიციატივას წარმოადგენს და თითოეული მხარე, რომელიც შეუერთდა ურთიერთგაგების მემორანდუმს, პროექტის განხორციელების ეტაპზე, ფაქტობრივად, შეუერთდა საქართველოს ინიციატივას - ამის შესახებ გადაცემა „ბიზნესპარტნიორში“ ეკონომიკის სამინისტროს ენერგეტიკული პოლიტიკისა და საინვესტიციო პროექტების დეპარტამენტის უფროსმა ჯუბო ტურაშვილმა ისაუბრა.მისი ინფორმაციით, შავი ზღვის წყალქვეშა კაბელის პროექტზე ტექნიკურ-ეკონომიკური კვლევა დაახლოებით ივლისის ბოლოს დასრულდება.„დარჩენილია გეოფიზიკური შესყიდვა, რომელზეც ვმუშაობთ და ამჟამად, მიმდინარეობს სატენდერო დოკუმენტაციის მომზადება. ასევე, საჭიროა კვლევის ჩატარება, რამდენადაც, მოსაზღვრე სახელმწიფოების სივრცეებში უნდა განისაზღვროს მარშრუტის მიმართულება და ამ პროცესისთვის ეს მნიშვნელოვანია. შესწავლას საკონსულტაციო კომპანია „ჩესი“ ახორციელებს და როგორც კი გვექნება ტექნიკურ-ეკონომიკური კვლევის შედეგები, ჩვენ გადავალთ იმპლემენტაციის ფაზაზე. თუმცა, ცალსახად, საქართველოს როლი არის უპირატესი და ხაზგასასმელი“ - ამბობს ეკონომიკის სამინისტროს ენერგეტიკული პოლიტიკისა და საინვესტიციო პროექტების დეპარტამენტის უფროსი.სამინისტროს ცნობით, პროექტისთვის საჭირო გარემოს და სოციალური ზემოქმედების, ასევე, ზღვის ფსკერის გეოტექნიკური და გეოფიზიკური კვლევების ანგარიშის ჩასატარებლად მომსახურების შესყიდვაზე სს „საქართველოს სახელმწიფო ელექტროსისტემა“ მუშაობს.

როგორც უკვე ცნობილია ენერგეტიკული ბირჟის გახსნის თარიღი არ შეიცვლება და ბირჟა 1 ივლისს ნაწილობრივ გაიხსნება. ბირჟის ეტაპობრივი გახსნის პირობებში ბაზარზე ვაჭრობს მსხვილი მომხმარებელი, პირველ ეტაპზე ვაჭრობა შესაძლოა, იყოს ნებაყოფლობითი მათთვის, გარკვეული პერიოდის შემდეგ უნდა გაიხსნას სავალდებულოდ დღიური ბაზარი, რომ კომპანიებმა ენერგია წინა დღეს იყიდონ მომდევნო დღისთვის, ხოლო შემდეგი ეტაპი იქნება საათობრივი ბაზარი, როცა ისინი დღის განმავლობაში იყიდიან დამატებით ენერგიას.როგორც ეკონომიკური ტრანსფორმაციის ცენტრის დამფუძნებელი ნოდარ სირბილაძე აცხადებს, ენერგეტიკული ბირჟის ეტაპობრივი გახსნა სწორი ნაბიჯია, რომელიც ელექტროენერგიის ბაზარზე მკვეთრი რყევების პრევენციას შეუწყობს ხელს. მისივე თქმით, ბირჟის ეტაპობრივი გახსნა საქართველოს საშუალებას მისცემს არსებული უცხოური გამოცდილება უფრო სწორად და ეფექტურად დანერგოს.„რასაკვირველია, ენერგეტიკული ბირჟის ამოქმედება ჩვენი ქვეყნის ენერგეტიკული სექტორისთვის მნიშვნელოვანი და გარდამტეხი მომენტია, რომელიც ხელს შეუწყობს ენერგეტიკის სექტორში ერთის მხრივ უცხოური ინვესტიციების მოზიდვას, ხოლო მეორეს მხრივ ფასების თავისუფალი ბაზრის პრინციპით რეგულირებას. გონივრული ნაბიჯია, რომ ბირჟის გახსნა ეტაპობრივად მოხდება, რადგან ეს პროცესი ხელს შეუწყობს ბაზარზე ფასების მკვეთრი მერყეობის შემცირებას. ჩვენ არ უნდა დაგვავიწყდეს, რომ ვსაუბრობთ ისეთი ტიპის სტრატეგიულ პროდუქტზე, როგორიც ელექტროენერგიაა. აღნიშნულ პროდუქტზე ფასების მკვეთრი მერყეობა დამაზარალებელია როგორც მოსახლეობისთვის, ისე მთელი ქვეყნისთვის. იმ ფონზე, როცა საგარეო რისკების ისევ არსებობს, აუცილებელია რომ ჩვენი სტრატეგია იყოს ფრთხილი საბოლოო მიზნის მიღწევის გზაზე. აქედან გამომდინარე, ეტაპობრივი გახსნა ამ რისკებს მინიმუმამდე დაიყვანს.საბოლოო ჯამში, ვფიქრობ, რომ ენერგეტიკული ბირჟის ასეთი სახით გახსნა ყველაზე სწორი გამოსავალია, რომლის პირობებში მოვახდენთ როგორც რისკების პრევენციას, ისე ხელს შევუწყობთ სექტორში ინვესტიციები მოზიდვას, რომელიც ქვეყანას ძალიან სჭირდება“. - აცხადებს ნოდარ სირბილაძე.კითხვაზე სწორი იყო თუ არა ბირჟის ამოქმედების  რამდენჯერმე გადადება ნოდარ სირბილაძე აცხადებს, რომ ამ ყველაფერს თავისი ობიექტური ახსნა აქვს, რაც გულისხმობს არასტაბილურ გეოპოლიტიკურ ვითარებას, ასევე ქვეყანაში არსებული რესურსების მთლიან აუთვისებლობას.„იმ ფაქტს, რომ ბირჟის ამოქმედება 6-ჯერ გადავადდა აქვს თავისი ობიექტური ახსნა. მაგალითად, გადავადების უკანასკნელი მიზეზი, რომელიც გეოპოლიტიკურ არასტაბილურობას გულისხმობდა, მნიშვნელოვან საფრთხეებს უჩენდა ქვეყანაში ელექტროენერგიის ფასს. თავის მხრივ, არ უნდა დაგვავიწყდეს, რომ ელექტროენერგია სტრატეგიული პროდუქტია, რაც იმას ნიშნავს, რომ მისი ფასის სტაბილურობა კრიტიკულად მნიშვნელოვანია. ამ ყველაფრის მიზეზი კი ისაა, რომ ენერგიაზე ფასების ცვლილება უკვე ჯაჭვური რეაქციის სახით სხვადასხვა პროდუქტის ფასზეც პოვებს გავლენას, რაც, თავის მხრივ, დამაზიანებელია მოსახლეობისთვის.აქედან გამომდინარე, ის საფრთხეები, რაც ბირჟის ამოქმედებასთან დაკავშირებით არსებობდა სავსებით მისაღებია. სამწუხაროდ, გეოპოლიტიკური არასტაბილურობა ჩვენს გარშემო კვლავ არსებობს, მეორეს მხრივ გვყავს მეზობელი რუსეთი, რომლისთვისაც ეკონომიკური სპეკულაციები სხვა ქვეყნების წინააღმდეგ არახალია, ამასთან, ჩვენ არ გაგვაჩნია ფიზიკური კავშირი ენერგოგაერთიანებასთან. ამ ყველაფერს ემატება ისიც, რომ ჯერ კიდევ არ გვაქვს სრულად ათვისებული ენერგიის ის პოტენციალი, რაც ქვეყანას გააჩნია. სწორედ ამის ფონზე არის პერიოდი, როცა ჩვენთან ენერგია დეფიციტურია, მაგალითად ზამთრის პერიოდი“. - აცხადებს ნოდარ სირბილაძე.

ნამახვანჰესის პროექტის ჩავარდნა, ისევე როგორც, 2006 წლის ენერგობლოკადა რუსეთის მხრიდან - კრიტიკულ ინფრასტრუქტურაზე თავდასხმად დასახელდა.PMC კვლევითმა ცენტრმა კვლევის ანგარიში - „კრიტიკული ინფრასტრუქტურისა უსაფრთხოებისა და მედეგობის პოლიტიკის განვითარება საქართველოში“ წარადგინა. ანგარიშში ხაზგასმულია ის პრობლემური საკითხები, რაც ქვეყანაში კრიტიკულ ინფრასტრუქტურას უკავშირდება.კვლევის ავტორებს მაგალითებად მოჰყავთ ის კონკრეტული შემთხვევები, როდესაც ქვეყნისთვის უმნიშვნელოვანეს ობიექტებს გასულ წლებში საფრთხე შეექმნა და რის შედეგადაც, გამოიკვეთა, რომ ქვეყნის კრიტიკული ინფრასტრუქტურა სათანადოდ არ იყო დაცული. ასეთ შემთხვევებს შორის მოხვდა ისეთი საკითხები, როგორიცაა 2006 წლის ენერგობლოკადა რუსეთის მხრიდან, 2008 წელს სამხედრო მოქმედებების დროს კრიტიკულ ინფრასტრუქტურასა და სატრანსპორტო სფეროზე თავდასხმა და ტელეკომუნიკაციების პარალიზება - საინფორმაციო ვაკუუმის შექმნის მიზნით.ასევე, კვლევის ავტორები ხაზს უსვამენ უახლოეს წარსულში სამთავრობო ვებ გვერდებზე, ტელეკომპანიებზე, თუ ჯანდაცვის სისტემაზე (ლუგარის ცენტრი) განხორციელებულ კიბერთავდასხმებს და ნამახვანჰესის საკითხს - როგორც პრეზენტაციაზე აღინიშნა, პრორუსულმა აქტივიზმმა ამ საკითხზე თავისი ნარატივი ფართოდ გაავრცელა, რამაც გამოიწვია პროექტის გაჩერება ქვეყნის ენერგოუსაფრთხოების წინააღმდეგ და ამასთან, ამან გავლენა მოახდინა ეკონომიკურ ზრდაზეც.კვლევაში აღნიშნულია, რომ რუსეთში ჰიბრიდული სტრატეგიების გამოყენება ბოლო წლებში საგრძნობლად გაიზარდა. საინფორმაციო ოპერაციები, ეკონომიკურ და პოლიტიკურ გავლენებთან ერთად, წარმოადგენს რუსეთის ჰიბრიდული ომის ინსტრუმენტთა ნაკრების ძირითად კომპონენტებს, რომლებიც გამოიყენება რუსეთის ეროვნული ინტერესების წინსვლისთვის.„ხაზგასასმელია ნამახვანის ჰესის შემთხვევა, როგორც მაგალითი იმისა, თუ როგორ ცდილობს რუსეთი საქართველოში გადამწყვეტი ენერგეტიკული ინფრასტრუქტურული პროექტის შეფერხებას პროპაგანდისა და იძულებითი ეკონომიკური ტაქტიკის გზით.რაც მთავარია, ნამახვანის პროექტმა გამოავლინა მრავალი სისტემური ხარვეზი საქართველოს სახელმწიფო პოლიტიკაში ჰიდრორესურსების მართვის საკითხებში, ისევე, როგორც სამართლებრივი ხარვეზები და დაუსაბუთებელი, ბუნდოვანი დათმობები, რამაც გამოიწვია მნიშვნელოვანი წინააღმდეგობა ადგილობრივი თემების, გარემოს დაცვის აქტივისტებისა და საერთაშორისო ორგანიზაციების მხრიდან. გარემოსდაცვითმა ჯგუფებმა ჩაატარეს საფუძვლიანი ანალიზი, სადაც აღნიშნეს, რომ პროექტის დაგეგმვისა და განხორციელების განმავლობაში უგულებელყოფილი იყო გარემოსდაცვითი მოსაზრებები, ასევე ხაზგასმულია დაზარალებული თემებისა და მოქალაქეების კონსტიტუციური და საკუთრების უფლებების დარღვევა. გარდა ამისა, უსაფრთხო საცხოვრებელი გარემოს უფლებების დარღვევის გამოვლენამ გამოიწვია ფართო პროტესტი მთელ საქართველოში. ამ საკითხებთან ერთად, საქართველოს მთავრობის ხარვეზებმა ადგილობრივ მოსახლეობასთან სტრატეგიულ კომუნიკაციაში კიდევ უფრო გაამძაფრა დაძაბულობა“ - ნათქვამია კვლევაში.ამასთან ანგარშში აღნიშნულია, რომ ამ კონკრეტულ შემთხვევაში, პრორუსულმა პოლიტიკურმა აქტივისტებმა და მარიონეტებმა შეძლეს მმართველობის ამ ხარვეზების ეფექტურად გამოყენება მათ სასარგებლოდ.„არაკეთილმოსურნე მსახიობებმა გამოიყენეს ეს სცენარი, რათა გაეზარდათ საზოგადოებრივი უნდობლობა ეროვნული ხელისუფლების მიმართ, ჩაენერგათ შიში ქართული მიწის გაყიდვის შესახებ და ანტითურქული განწყობები გაეღვივებინათ (რადგან ინვესტორი, შპს ENKA Renewables, თურქული ინდუსტრიული კონგლომერატი იყო).პროექტის ოპონენტებსა და საქართველოს მთავრობას შორის „ენერგეტიკული გაერთიანების სამდივნოს“ შუამავლობით ხანგრძლივი და რთული მოლაპარაკებების შემდეგ, შპს ENKA Renewables-სა და საქართველოს მთავრობას შორის დასავლეთ საქართველოში ნამახვანის ჰესის მშენებლობასა და ექსპლუატაციაზე შეთანხმება შეწყდა. პროექტის ღირებულება 800 მილიონი აშშ დოლარი იყო.ნამახვანი ჰესის პროექტის გაუქმება არა მხოლოდ პირდაპირ აისახება საქართველოს ენერგეტიკულ დამოუკიდებლობასა და უსაფრთხოებაზე, არამედ აქვს მნიშვნელოვანი ეკონომიკური შედეგები. ის ლახავს საქართველოს, როგორც საიმედო პარტნიორის რეპუტაციას და ძირს უთხრის ქვეყნის საინვესტიციო კლიმატს, აფერხებს ძალიან საჭირო პირდაპირ უცხოურ ინვესტიციებს, რაც აუცილებელია ქვეყნის ეკონომიკური წინსვლისთვის“ - წერია PMC კვლევითი ცენტრის ანგარიშში.კვლევის პრეზენტაცია კრიტიკული ინფრასტრუქტურის უსაფრთხოების მკვლევარმა ალესანდრო ლაზარიმ და PMCG-ის კიბერუსაფრთხოების პოლიტიკის მკვლევარმა ნანა ტაბაღუამ წარადგინეს.

ყველას მოგვეხსენება, რომ ელექტროენერგიის სექტორის საქართველოს მდგრადი განვითარების ერთ-ერთ მნიშვნელოვან, სტრატეგიულ სექტორს წარმოადგენს. აქედან გამომდინარე, ელექტროენერგიის დარგის მუდმივი განახლება, განვითარება და საკანონმდებლო ჩარჩოს დახვეწა ქვეყნისთვის ერთ-ერთ მთავარ ამოცანას წარმოადგენს, რაც საბოლოო ჯამში, ხელს უწყობს როგორც სისტემის გამართულად ფუნქციონირებას, ისე გენერაციის ახალი წყაროების შექმნასა და იმპლემენტაციას.ვფიქრობ სემეკმა განსაკუთრებით უკანასკნელი წლების განმავლობაში მნიშვნელოვანი ნაბიჯები გადადგა იმისათვის, რათა ენერგეტიკის მარეგულირებელი სისტემა დახვეწილიყო და დაახლოებოდა ევროპულ სტანდარტებს. ამ მხრივ გამოვყოფდი 2019 წელს საქართველოს პარლამენტის მიერ „ენერგეტიკისა და წყალმომარაგების შესახებ“ კანონის მიღებას, რომელმაც, ფაქტობრივად, საფუძველი ჩაუყარა ენერგეტიკის სექტორში უპრეცედენტო მასშტაბის რეფორმას, რომლის ფარგლებშიც მნიშვნელოვნად გაიზარდა კომისიის როლი, ფუნქციები და რომელმაც განაპირობა კომისიის მიერ არაერთი ახალი კანონქვემდებარე აქტის შემუშავების საჭიროება. მოცემული კანონის მიღების შემდგომ უკვე 2020-2022 წლებში, კომისიამ განახორციელა აქტიური ადმინისტრაციული  საქმიანობა და შესაბამისი ცვლილებები შეიტანა ენერგეტიკის სექტორში ურთიერთობების მარეგულირებელ არაერთ კანონქვემდებარე აქტში. ამ პროცესმა შედეგად მოგვცა სექტორის კიდევ უფრო დალაგებული და დახვეწილი სახით მუშაობის სტრუქტურა. გამოვყოფდი ასევე იმასაც, რომ მოცემულ პროცესში ნათლად განისაზღვრა, ელექტროენერგიის მწარმოებელთა კატეგორიები, რომელიც გულისხმობდა: მარეგულირებელი ელექტროსადგურები, რომლებსაც კომისია უდგენს ფიქსირებულ ტარიფებს; ნაწილობრივ დერეგულირებული ელექტროსადგურები: 2008 წლის 1 აგვისტომდე აშენებული ელექტროსადგურები, რომელთა დადგმული სიმძლავრე მეტია 65 მგვტ-ზე. ასეთ ელექტროსადგურებს კომისია უდგენს ზღვრულ (ზედა ზღვარი) ტარიფებს; დერეგულირებული ელექტროსადგურები, რომლებიც აშენებულია 2008 წლის 1 აგვისტოს შემდეგ, ასევე მცირე სიმძლავრის ელექტროსადგურები (15 მგვტ-მდე საპროექტო სიმძლავრით), და ბაზარზე საქმიანობენ კომისიის მიერ დადგენილი ტარიფის გარეშე; გარანტირებული სიმძლავრის წყაროები (თბოელექტროსადგურები), რომლებსაც კომისია უდგენს გარანტირებული სიმძლავრის საფასურს და ელექტროენერგიის წარმოების ზღვრულ (ზედა ზღვარი) ტარიფს. კიდევ ერთ მნიშვნელოვან ნაბიჯად დავასახელებდი სემეკის გაცხადებულ პოზიციასა და სტრატეგიას, რომელიც ენერგეტიკული ბაზრის ლიბერალიზაციისკენაა მიმართული. აქვე აღსანიშნავია ისიც, რომ 2020 წელს დაიწყო და შემდეგ წლებში, 2026 წლის ჩათვლით, მოხდება ბაზრის ლიბერალიზაცია, რომელიც გულისხმობს როგორც მიწოდების, ასევე მოხმარების მხარის გახსნასა და გასვლას როგორც საბითუმო, ასევე საცალო კონკურენტულ ბაზარზე. ფაქტობრივად აღნიშნული პოლიტიკის განხორციელება ევროკავშირთან ჰარმონიზების კუთხით უმნიშვნელოვანესი იქნება.როდესაც ვსაუბრობთ მნიშვნელოვან ნაბიჯებზე ასევე არ უნდა გამოგვრჩეს განახლებადი ენერგიების განვითარებისთვის საჭირო ხელშეწყობა, რომელმაც ქვეყანას უკვე მოუტანა წარმატება. უნდა აღინიშნოს, რომ კომისიას მნიშვნელოვანი როლი ენიჭება განახლებად ენერგიებსა და ენერგოეფექტიანობასთან დაკავშირებული კანონმდებლობის პრაქტიკულ განხორციელებაში, რაც გამოიხატება განახლებადი ენერგიის წყაროების ქსელზე პრიორიტეტულ დაშვებაში, აგრეთვე ქსელზე დაშვების ხარჯების სრულად ან ნაწილობრივ ქსელურ ოპერატორებზე დაკისრებაში. აღსანიშნავია, რომ კომისიამ, „განახლებადი წყაროებიდან ენერგიის წარმოებისა და გამოყენების წახალისების შესახებ“ საქართველოს კანონიდან გამომდინარე, 2021 წელს ასევე დაამტკიცა ელექტროენერგიის წარმოშობის სერტიფიკატის გაცემის წესი. კომისიას წამყვანი როლი ენიჭება მიკროსიმძლავრის ელექტრო სადგურების რეგულირებისა და წახალისების დანერგვაში, რისთვისაც 2016 წლიდან მოქმედებს ე.წ. „ნეტო აღრიცხვის“ რეგულაცია.საბოლოო ჯამში, სექტორის განვითარების ტენდენცია საკმაოდ პოზიტიურია, ხოლო იმ გაცხადებული მიზნების განხორციელება, რაც ევროკავშირთან ენერგეტიკის კუთხით დაახლოებას გულისხმობს დაგვეხმარება ენერგეტიკის კიდევ უფრო მეტად განვითარებისთვის, რაც როგორც დასაწყისში აღვნიშნე, საქართველოსთვის უმნიშვნელოვანესია.

ენერგეტიკა ქვეყნის სოციალურ-ეკონომიკური განვითარების ერთ-ერთ უმთავრეს საფუძველს წარმოადგენს. ეს ის პროდუქტია, რომელსაც ადამიანები ყოველდღიურად, უწყვეტად ვიყენებთ და  შესაბამისად მისი ფასის ცვლილებაც ჩვენს ყოფაზე მკვეთრად აისახება.უნდა აღინიშნოს, რომ  ელექტროენერგიის პოტენციალის ათვისებასა და ენერგეტიკის განვითარებას, მოსახლეობაზე როგორც პირდაპირ, ისე ირიბად დადებითი ეფექტი მოაქვს. ქვეყანაში ელექტროენერგიის წარმოების ზრდას, ენერგოუსაფრთხოების ზრდა მოჰყვება და, პარალელურად, ელექტროენერგიაზე სტაბილურ ფასს ვინარჩუნებთ. ელექტროენერგიაზე სტაბილური ფასის შენარჩუნება ქვეყნის ეკონომიკისთვის ძალიან მნიშვნელოვანი ფაქტორია. ამის მიზეზი კი ბუნებრივია ისაა, რომ  ნებისმიერი პროდუქტისა თუ საქონლის წარმოებისთვის ელ. ენერგიაა საჭირო. მისი სტაბილური ფასი სხვადასხვა პროდუქტის სტაბილური ფასის შენარჩუნების საშუალებას იძლევა. ეს ყველაფერი კი, საბოლოო ჯამში მოსახლეობის ჯიბეში არსებული ფულის მსყიდველობითი უნარის შენარჩუნებას უზრუნველყოფს. განსხვავებული სურათია მაშინ, როცა ქვეყანა იმპორტირებულ ენერგიაზეა დამოკიდებული. ამ დროს გარე შოკებმა შესაძლოა ენერგიის ფასი გაზარდოს, რაც პროდუქციისა თუ მომსახურების გაძვირებაში აისახება. რაც შეეხება ელექტროენერგიის წარმოების ირიბ სარგებელს, როცა ქვეყანაში ენერგიის გენერაცია იზრდება და შიდა მოთხოვნაც ელ.ენერგიაზე დაკმაყოფილებულია, ქვეყანას ეძლევა საშუალება ჭარბი ელ.ენერგია ექსპორტის სახით მეზობელ ქვეყნებში გაიტანოს და ქვეყნისთვის „ზედმეტი“ პროდუქციის გაყიდვით ძალიან დიდი ფინანსური სარგებელი მიიღოს. ელ.ენერგიის ექსპორტს აქვს პოტენციალი საქართველოს ეკონომიკის ზრდასა და მოსახლეობის კეთილდღეობაზე დადებითად იმოქმედოს.არსებულ რეალობაში ის პოლიტიკა, რომელიც ქვეყანას ენერგო სექტორის განვითარების კუთხით აქვს სავსებით შეესაბამება იმ გამოწვევებს, რაც სახელმწიფოს წლების განმავლობაში დაუგროვდა. უფრო კონკრეტულად, საუბარია განახლებადი ენერგიის პოტენციალის სრულად ათვისებაზე, რომელიც მოიცავს როგორც მზისა და ქარის გენერაციის გაზრდას, ისე ჰესების მშენებლობის აუცილებლობის საკითხის. აქ უნდა აღინიშნოს სემეკის მიერ გადადგმული ნაბიჯები, რომელიც როგორც დრომ აჩვენა წარმატებული აღმოჩნდა. მაგალითად, მარეგულირებელმა დანერგა ნეტო აღრიცხვის სისტემა, რომლის განვითარებისთვის სემეკმა 2023 წელს ახალი რეგულაციები აამოქმედა, რაც ელექტროენერგიის სისტემის ოპერატორის ქსელში მიკროსიმძლავრის ელექტროსადგურების მიერთების უფრო მეტ შესაძლებლობას იძლევა. კერძოდ, 4%-დან 8%-მდე გაიზარდა სისტემის ოპერატორის გამანაწილებელ ქსელში პიკური დატვირთვის შეზღუდვის ზედა ზღვარი. აღნიშნული ცხადია ხელს უწყობს ამ სისტემაში კიდევ უფრო მეტი დადგმული სიმძლავრის შემოტანასა და ენერგიის გენერაციის ზრდას.ცალკე საკითხია კონკრეტულად ჰესებთან დაკავშირებით არსებული ხედვები. მისასალმებელია, რომ სახელმწიფოს ხედვა ჰესების კიდევ უფრო განვითარებისკენაა მიმართული. იმ ფაქტის გათვალისწინებით, რომ დღესდღეობით ჩვენი ენერგიის გენერაციის დიდი წილი სწორედ ჰესებიდან წარმოქმნილ ენერგიაზე მოდის, შეგვიძლია ვთქვათ, რომ მას მზისა თუ ქარის ენერგია ვერ ჩაანაცვლებს. სიმართლე ისაა, რომ ენერგეტიკის სექტორის განვითარებისთვის ჰესების მშენებლობა აუცილებელი და მნიშვნელოვანია. ეს ყველაფერი მთლიანად სახელმწიფო ინტერესში შედის.კიდევ ერთი პრიორიტეტი, რასაც ხაზი უნდა გავუსვათ, ეს ბაზრის ლიბერალიზაციის საკითხია. ამ მხრივ სემეკის პოზიცია ზუსტად ისეთია, რასაც ევროკავშირი ჩვენგან ითხოვს. უფრო კონკრეტულად, წელს სემეკის ერთ-ერთი მთავარი სამოქმედო არეალი ბაზრის ლიბერალიზაცია და კონკურენციის ხელშეწყობა იქნება.ყოველივე ზემოთ აღნიშნულიდან შეგვიძლია ვთქვათ, რომ დღესდღეობით ენერგეტიკის განვითარებასთან დაკავშირებული ხედვები სწორი ვექტორითაა მიმართული. ასეთი პოლიტიკის სრული იმპლემეტაცია კი შესაძლებლობას მოგვცემს ენერგო პოტენციალის სრულად ათვისებას, გამომუშავებული გენერაციის მაღალ დონესა და ენერგო უსაფრთხოებას. არ უნდა დაგვავიწყდეს ის ფაქტიც, რომ მომავალში შავი ზღვის კაბელის პროექტი საშუალებას მოგვცემს ჩვენი წარმოებული ნამატი ენერგია ევროპაშიც გავიტანოთ და დამატებითი ეკონომიკური სარგებელი ვნახოთ. ამისთვის კი უფრო და უფრო მეტი გენერაციის წყაროს შექმნაა საჭირო, რაც ემთხვევა თუნდაც სემეკის ხედვებს.

როგორც უკვე ცნობილია ერთ-ერთმა ოპოზიციონერმა რომან გოცირიძემ მოამზადა და პარლამენტში დაარეგისტრირა ორი სხვადასხვა კანონპროექტი, რომელთაგან ერთი სემეკის და კომკომის ხელმძღვანელობისთვის ხელფასების შემცირებას და ზედა ჭერის დაწესებას ითვალისწინებს, ხოლო მეორე თავად სემეკის დაფინანსების შემცირებას.სემეკის თავმჯდომარეს დავით ნარმანიას განცხადებით, სემეკის, როგორც დამოუკიდებელი მარეგულირებლის ფინანსური შეზღუდვა წინააღმდეგობაში მოდის ევროპულ მიდგომებთან, დირექტივებთან და სულისკვეთებასთან.„კანონპროექტი, რომელიც რომან გოცირიძემ წარმოადგინა, არის აბსურდული, დამოუკიდებელი მარეგულირებელი ორგანოს დამოუკიდებლობის შეზღუდვა, მათ შორის ფინანსური, ეწინააღმდეგება ევროპულ მიდგომებს, დირექტივებს და სულისკვეთებას. ამასთან დაკავშირებით კომისიამ მოამზადა თავისი შეფასება და უკვე გააგზავნა პარლამენტში. როგორც ჩანს, ამ ადამიანს მეტი არ მოეკითხება და რაც მოეკითხება, ის წარადგინა“.- აცხადებს დავით ნარმანია.უნდა აღინიშნოს, რომ მოცემულ თემასთან დაკავშირებით შესაბამისი კომენტარი ექსპერტებმაც გააკეთეს. გრიგოლ რობაქიძის უნივერსიტეტის პრორექტორმა ვახტანგ ჭარაიამ Energynews-თან საუბრისას განაცხადა, რომ “სემეკის საქმიანობა 2013 წელთან შედარებით დღეის მდგომარეობით გაცილებით გაზრდილია, შესაბამისად, მეტი თანხა რომ დაიხარჯება მათ საქმიანობაში ამაში გასაკვირი არაფერია”.„“სემეკის საქმიანობა 2013 წელთან შედარებით დღეის მდგომარეობით გაცილებით გაზრდილია, ეს იქნება საოპერაციო ველი თუ მასზე დაკისრებული ვალდებულებები. შესაბამისად, მეტი თანხა რომ დაიხარჯება მათ საქმიანობაში ამაში გასაკვირი არაფერია. თუმცა არა იმაზე მეტი, რაც კანონით იყო განსაზღვრული 2013 წელს ან დღეს. სემეკს აქვს სპეციფიკური ფორმულა, რომლითაც მისი ბიუჯეტი ანგარიშდება, ვგულისხმობ რეგულირების განაკვეთს. აღსანიშნავია, რომ ეს პროცენტულობა გასული 10 წლის განმავლობაში არ შეცვლილა. აქედან გამომდინარე, თუ გაიზარდა საოპერაციო ველი, შემოსავლის მატებაც ბუნებრივად ხდება. მით უმეტეს იმ ფონზე, როცა სემეკს დაემატა მელიორაციის სექტორი, ასევე კვლევითი მიმართულება და ასე შემდეგ“. - აცხადებს ვახტანგ ჭარაია.

მაისში "ენგურჰესის" ერთ-ერთ გვირაბში ახალი გალერეა გაიხსნება. ამის შესახებ შპს "ენგური ატრაქციის" დირექტორმა ნიკოლოზ ანთიძემ გადაცემა „ბიზნესპარტნიორში“ განაცხადა.მისივე ინფორმაციით, გალერეა ძალიან საინტერესო ინსტალაციითა და ინფორმაციებით იქნება დატვირთული.გარდა ამისა, როგორც ნიკოლოზ ანთიძემ აღნიშნა, ბოლო პერიოდში კომპანიებისგან "ენგურჰესით" დაინტერესება იზრდება.„წელს დავდგით ახალი შენობა, რომელიც ვიზიტორებისთვის იქნება განკუთვნილი. აღნიშნულ შენობაში სამუზეუმო სივრცე მოეწყობა, სადაც კაშხლების მშენებლობის ისტორიას მოვყვებით. ასევე, გახსნილია მცირე მაღაზია, სალარო, ამბულატორიული ნაწილი. გარდა ამისა, წელს, ახალ სეზონს შევხვდებით გალერეით. ამასთან დაკავშირებით ჯერჯერობით ბევრის თქმა არ მინდა, რადგან ეს უნდა იყოს სიურპრიზი. მაისისთვის ერთ-ერთ გვირაბში გაიხსნება. ძალიან საინტერესო ინსტალაციითა და ინფორმაციებით იქნება დატვირთული.გარდა ამისა, გარკვეული ფირმებისგან და კომპანიებისგან არის დაინტერესება, მათ შორის, ზიპლაინის მოწყობის და დაახლოებით, 10 კომპანიასთან გვქონდა მოლაპარაკება და  ვართ მოლოდინის რეჟიმში, რომ ბიზნესმა გადაწყვიტოს ინვესტირება. ინტერესი იზრდება. ამოუწურავია ენგურის შესაძლებლობები ყველა მიმართულებით“, - განაცხადა ნიკოლოზ ანთიძემ.ნიკოლოზ ანთიძის განცხადებით, მიმდინარე წელს ფასები გადაიხედება.„ეს ახასიათებს საბაზრო ეკონომიკას, რადგან ჩვენ ინვესტიციებს ვდებთ და ის ინვესტიციები  ადეკვატური უნდა იყოს ფასთან, თუმცა ეს არ იქნება რადიკალური და გაორმაგებული. იქნება მატება იმისთვის, რომ ის ჩადებული ინვესტიცია ადეკვატურად იყოს აღქმული და უფრო მეტი გაკეთდეს ვიზიტორების საჭიროებებისთვის“, - განაცხადა ნიკოლოზ ანთიძემ.ენგურჰესის ტურისტულ ატრაქციად ქცევის საპროექტო დოკუმენტაცია 2017-2018 წლებში  ესტონურმა არქიტექტურულმა კომპანიამ KOKO arhitektid-მა მოამზადა.ცნობისთვის, ენგურჰესი მსოფლიოში ერთ-ერთი ყველაზე გამორჩეული ნაგებობაა და მის ტურისტულ ატრაქციად ქცევასთან დაკავშირებით საუბარი უკვე რამდენიმე წელია მიმდინარეობს."ბიზნესპარტნიორი"

სიმძლავრის მეორე აუქციონში 146 განაცხადის მიღება დარგში დიდ ინტერესს გამოხატავს - ამის შესახებ „ბიზნესპარტნიორთან“ „გროს ენერჯი ჯგუფის“ ფინანსური დირექტორი ირაკლი ტყებუჩავა საუბრობს.„ძალიან მნიშვნელოვანია წახალისების ეს მექანიზმი თვითონ დარგისთვის და ვფიქრობ, რომ კიდევ უფრო შეუწყობს ხელს ინვესტორებს, რათა განახორციელონ ინვესტიციები და დარგი განვითარდეს“ - აცხადებს ირაკლი ტყებუჩავა.მისივე თქმით, ამავდროულად, დღის წესრიგში  ენერგეტიკული ბირჟის გახსნის აუცილებლობა დგას.„ყველაზე მნიშვნელოვანი არის ბირჟის გახსნა და ეს არის აუცილებლობა ჩვენი ქვეყნისთვის, დარგისთვის, რათა იყოს ღია კონკურენცია და თავისუფალი ბაზრის პრინციპიდან დგინდებოდეს ფასი და არა აუქციონით, ან ხელოვნური ტარიფით. რაც მალე გაიხსნება ბირჟა უფრო კარგია ჩვენი ქვეყნისთვის და დარგის განვითარებისთვისზოგადად, ბირჟა როდესაც გაიხსნება, ამ პროექტებით, რომლებიც გაიმარჯვებენ აუქციონში, მათი ენერგიით, სავარაუდოდ, თვითონ სახელმწიფო ივაჭრებს ბირჟაზე. მას ექნება ვალდებულება ინვესტორის წინაშე, თუმცა, ამას ბირჟაზე დააბალანსებს და მათ ელექტროენერგიას ესკო გაყიდის“ - აღნიშნავს ირაკლი ტყებუჩავა „ბიზნესპარტნიორთან“.ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების სამინისტრომ რიგით მეორე სიმძლავრის აუქციონი 2023 წლის 30 დეკემბერს გამოაცხადა. განაცხადების მიღება 12 თებერვალს დასრულდა. აუქციონში 146 განაცხადი შევიდა, რაც დაახლოებით ორჯერ მეტია პირველ აუქციონთან შედარებით. სამინისტროს ცნობით, აუქციონის კომისია შეიკრიბება უახლოეს მომავალში, გაეცნობა წარმოდგენილ განაცხადებს, დაადგენს მედიანურ ტარიფს, რის შემდგომაც გამარჯვებული წინადადებები გამოვლინდება.სიმძლავრის მეორე აუქციონის ჯამური დადგმული სიმძლავრე 800 მგვტ. - ს შეადგენს. აუქციონის სიმძლავრე გადანაწილდა შემდგომ კატეგორიებში: ჰიდროელექტროსადგურები (მარეგულირებელი) - 300 მგვტ.; ჰიდროელექტროსადგურები (მოდინებაზე) -100 მგვტ.; ქარის ელექტროსადგურები - 125 მგვტ.;  მზის ელექტროსადგურები -125 მგვტ.; ქარის ელექტროსადგურები (ენერგიის შემნახველი მოწყობილობებით) - 70 მგვტ.; მზის ელექტროსადგურები (ენერგიის შემნახველი მოწყობილობებით) - 70 მგვტ.; სხვა განახლებადი ენერგიის წყაროებზე მომუშავე ელექტროსადგურები - 10 მგვტ.

რასაკვირველია, ენერგეტიკული ბირჟის ამოქმედება ჩვენი ქვეყნის ენერგეტიკული სექტორისთვის მნიშვნელოვანი და გარდამტეხი მომენტია, რადგან ენერგეტიკული ბირჟა არის თავისუფალი, საბითუმო ბაზარი, სადაც მსხვილ საწარმოებს შესაძლებლობა ექნებათ, ელექტროენერგიის შესასყიდად პირდაპირ ბირჟაზე ივაჭრონ და ჰესების მფლობელებთან ხელშეკრულებები დამოუკიდებლად გააფორმონ. მსხვილი კომპანიების გასვლამ თავისუფალ ბაზარზე სამომხმარებლო ტარიფზე ზეწოლა უნდა შეამსუბუქოს. თუმცა იმ ფაქტს, რომ ბირჟის ამოქმედება 6-ჯერ გადავადდა აქვს თავისი ობიექტური ახსნა. მაგალითად, გადავადების უკანასკნელი მიზეზი, რომელიც გეოპოლიტიკურ არასტაბილურობას გულისხმობდა, მნიშვნელოვან საფრთხეებს უჩენდა ქვეყანაში ელექტროენერგიის ფასს. თავის მხრივ, არ უნდა დაგვავიწყდეს, რომ ელექტროენერგია სტრატეგიული პროდუქტია, რაც იმას ნიშნავს, რომ მისი ფასის სტაბილურობა კრიტიკულად მნიშვნელოვანია. ამ ყველაფრის მიზეზი კი ისაა, რომ ენერგიაზე ფასების ცვლილება უკვე ჯაჭვური რეაქციის სახით სხვადასხვა პროდუქტის ფასზეც პოვებს გავლენას, რაც, თავის მხრივ, დამაზიანებელია მოსახლეობისთვის.აქედან გამომდინარე, ის საფრთხეები, რაც ბირჟის ამოქმედებასთან დაკავშირებით არსებობდა სავსებით მისაღებია. სამწუხაროდ, გეოპოლიტიკური არასტაბილურობა ჩვენს გარშემო კვლავ არსებობს, მეორეს მხრივ გვყავს მეზობელი რუსეთი, რომლისთვისაც ეკონომიკური სპეკულაციები სხვა ქვეყნების წინააღმდეგ არახალია, ამასთან, ჩვენ არ გაგვაჩნია ფიზიკური კავშირი ენერგოგაერთიანებასთან. ამ ყველაფერს ემატება ისიც, რომ ჯერ კიდევ არ გვაქვს სრულად ათვისებული ენერგიის ის პოტენციალი, რაც ქვეყანას გააჩნია. სწორედ ამის ფონზე არის პერიოდი, როცა ჩვენთან ენერგია დეფიციტურია, მაგალითად ზამთრის პერიოდი. ზემოთ აღნიშნული გამოწვევების გათვალისწინებით, ბირჟის ნახევრად ამოქმედებას სჯობდა, რომ მისი ვადები გადაწეულიყო, რადგან ეს კონტრპროდუქტიული და საფრთხის შემცველი შესაძლოა ყოფილიყო ჩვენთვის.აღნიშნული გამოწვევების გადალახვის ყველაზე მნიშვნელოვანი გზა ჩვენი ენერგოპოტენციალის სრულად ათვისებაში გამოიხატება. საქართველოში ჰესები აქტიურად უნდა შენდებოდეს, საუბარი მაქვს როგორც მცირე, ისე საშუალო და დიდი ზომის ჰესებზე. აღნიშნული შესაძლებლობას მოგვცემს ენერგოეფექტურობა იმ დონემდე გავზარდოთ, რომ ბირჟის ამოქმედების ფონზე მოთხოვნა-მიწოდების გათვალისწინებით ელექტროენერგიის ფასი სტაბილურ დინამიკაში არსებობდეს.

ყველა არასაყოფაცხოვრებო მომხმარებელმა უნდა გადაიხადოს ელექტროენერგიის ღირებულება, ამიტომაც, სხვადასხვა უწყებები ამ ნაწილში „ენერგო პროს“ გვერდით უნდა დაუდგნენ - ამის შესახებ „ბიზნესპარტნიორთან“ სემეკის თავმჯდომარე დავით ნარმანია საუბრობს.მისივე თქმით, ამინდის გაუმჯობესების შემდეგ, პირადად აპირებს მესტიის მუნიციპალიტეტში გამგზავრებას.„უსასყიდლო მოხმარებასთან დაკავშირებით, სემეკის პოზიცია არის უცვლელი - ყველა არასაყოფაცხოვრებო მომხმარებელმა უნდა გადაიხადოს ელექტროენერგიის ღირებულება, ამიტომაც, სხვადასხვა უწყებები ამ ნაწილში, თუ არასაყოფაცხოვრებო მომხმარებლები არღვევენ ამ წესს - უნდა დაუდგნენ „ენერგო პროს“ გვერდით. მე პირადად, ვაპირებ, რომ მესტიის მუნიციპალიტეტში ავიდე, ვნახო იქ არსებული სიტუაცია, და შემდეგ უკვე, ეს დაგვეხმარება მომავალი გადაწყვეტილებების მიღებაში. პირველ რიგში, ეს არის კომუნალური მრიცხველების დაყენება მიმართულებების მიხედვით“ - აცხადებს დავით ნარმანია.რაც შეეხება „ენერგო პრო ჯორჯიას“ მიერ ქსელზე ახალი აბონენტების მიერთების და ინვესტიციების განხორციელების საკითხს, სემეკის თავმჯდომარის პასუხი შემდეგია:„სემეკმა ეტაპობრივად მიიღო რამდენიმე გადაწყვეტილება, რომლის საფუძველზეც, „ენერგო პროს“ არ დაეთანხმა ახალი მომხმარებლების მიერთების გადავადებასთან დაკავშირებით, რაც ნიშნავს იმას, რომ ახალი მომხმარებლები უნდა მიუერთდნენ ქსელს. კომისიამ ამის საფუძვლად აიღო ის, რომ მომხმარებელი, რომელიც მზად არის, გააფორმოს ხელშეკრულება კომპანიასთან და გადაიხადოს შესაბამისი, როგორც მიერთების საფასური, შემდეგ უკვე მოხმარებული ენერგიის საფასური - მას უნდა ჰქონდეს ამის საშუალება. თუ, ვინმე კომისიის მიერ მიღებული გადაწყვეტილების საფუძველზე მიერთდება და შემდეგ არ გადაიხდის მოხმარებული ელექტროენერგიის ღირებულებას, კომისიის პოზიცია კვლავაც უცვლელი იქნება და მხარში დავუდგებით „ენერგო პროს“, რომ მოხდეს შესაბამისი აბონენტების ქსელიდან გათიშვა და არ ჩაერთონ ისინი, ვიდრე არ დადებენ დეპოზიტზე შესაბამის თანხას და არ გადაიხდიან მოხმარებული ელექტროენერგიის ღირებულებას“ - ამბობს დავით ნარმანია „ბიზნესპარტნიორთან“."ენერგო-პრო ჯორჯიის“ მიერ გავრცელებული განცხადების თანახმად, 16 იანვარს, მესტიაში ელექტროენერგიის მოხმარების ისტორიული რეკორდი დაფიქსირდა. პირველად, დღიურმა მოხმარებამ 500 ათასი კილოვატ-საათი შეადგინა."რა თქმა უნდა, კომენტარი ზედმეტია. მხოლოდ, კიდევ ერთხელ, ხაზგასმით ვაცხადებთ, რომ ნადგურდება რეგიონის ელმომარაგებისთვის არსებული ინფრასტრუქტურა, მატულობს ავარიული გათიშვების ოდენობა და სამწუხაროდ, ეს შეუქცევადი პროცესია. მატულობს ხანძრების რისკი, იზრდება რეგიონის ხანგრძლივი შეზღუდვის რისკები.თუმცა, ამის პარალელურად, თითქოს, შესაძლებელი ყოფილა ხაზების კიდევ უფრო მეტად გაძლიერება, უფრო მეტი ინვესტირება და ქსელზე ახალი მომხმარებლებიც კი უნდა დავიერთოთ - რა თქმა უნდა, ღიმილის მომგვრელია ეს ყოველივე. ამ უმძიმეს ვითარებაში გვიწევს ოპერირების გაგრძელება“ - ნათქვამია კომპანიის განცხადებაში.