„საქართველოს ენერგეტიკული ბირჟის“ გენერალური დირექტორის მოვალეობის შემსრულებელმა ირაკლი გალდავამ ენერგეტიკული ბირჟის ამოქმედების პირველი კვირა შეაფასა. მისი თქმით, ამ ეტაპზე ჯამში 6 მონაწილეა რეგისტრირებული, რომელთა რაოდენობის ზრდაც უახლოეს მომავალშია მოსალოდნელი. მისივე თქმით, მონაწილეები ბირჟაზე ადაპტირებასა და სტრატეგიების გადახედვას უახლოეს მომავალში მოახერხებენ.„ამ ეტაპზე ენერგეტიკული ბირჟაზე სულ 6 მონაწილეა რეგისტრირებული. ჩვენ ასევე გვაქვს კომუნიკაცია სხვადასხვა მონაწილესთან და მოსალოდნელია, რომ უახლოეს მომავალში ეს რაოდენობა კიდევ უფრო გაიზრდება.„ახლა ბირჟაზე რასაც ვაკვირდებით, არსებობს მზადყოფნა ელექტროენერგიის როგორც ყიდვაზე, ისე გაყიდვაზე. არის შესაბამისი განაცხადები განთავსებული, ხოლო შეთავაზებული რაოდენობები არც ისე მცირეა იმ მოდელიდან და მონაწილეების რაოდენობიდან გამომდინარე რაც ჩვენ ახლა გვაქვს. შეგახსენებთ, ჯერ გასულია ერთი კვირა ამოქმედებიდან და შეგვიძლია ვთქვათ, რომ ეს იყო მოთელვითი პროცესი, ახალ შესაძლებლობებს ეცნობოდა ორივე მხარე, როგორც მყიდველი, ისე გამყიდველი. არ იყო მოსალოდნელი, რომ პირველივე დღიდან მონაწილეები დაიწყებდნენ სტრატეგიის შეცვლას, თუმცა შედარებით გრძელვადიანი პერიოდი შეიძლება იყოს საკმარისი გარკვეული დასკვნების გამოსატანად და შესაძლო ცვლილებებისათვის“. - აცხადებს ირაკლი გალდავა.აქვე იმასაც შეგახსენებთ, რომ ბირჟაზე ამ დროისთვის რეგისტრირებულია: „სს თელასი“, „შპს ლილო მოლი“, სს საქართველოს სახელმწიფო ელექტროსისტემა, „შპს ენერჯი დეველოპმენტ ჯორჯია“, „შპს რიცულაჰესი“, „შპს საქართველოს საერთაშორისო ენერგეტიკული კორპორაცია“.

რამდენიმე წელია, რაც მიმდინარეობს საქართველოს ენერგეტიკული კანონმდებლობის ჰარმონიზების პროცესი ევროკავშირის კანონმდებლობასთან მიმართებაში. აღნიშნულიგულისხმობს მათ შორის ე.წ. მე-4 ენერგეტიკული პაკეტის გადმოტანას ეროვნულ კანონმდებლობაში, რაც სხვა საკითხებთან ერთად  მოიცავს საცალო ბაზრის დერეგულაციას და დეცენტრალიზაციას, ენერგიის დაზოგვისა და ადგილობრივი განახლებადი ენერგიის წარმოების ხელშეწყობას, როგორც ინდივიდუალური, ისე ჯგუფური სქემების გამოყენებით. განახლებადი ენერგიის წარმოების ხელშეწყობის ინდივიდუალურ სქემას წარმოადგენს ე.წ. პროსიუმერის სქემა. ამ სქემითფიზიკური ან იურიდიული პირები ინდივიდუალურად აწარმოებენ და მოიხმარენ საკუთარ ენერგიას, თუმცა რჩებიან ქსელთან მიერთებული, რათა გასცენ ჭარბი ენერგია ქსელში და მიიღონ ქსელიდან ენერგია, როდესაც საკუთარი წარმოება საკმარისი არ არის. ისინი ასრულებენ გადამწყვეტ როლს დეცენტრალიზებულ ენერგეტიკულ ბაზარზე.პროსიუმერები ძირითადად ორი ბიზნეს მოდელის მიხედვით ოპერირებენ. ესენია ნეტო-აღრიცხვა და ნეტო-დარიცხვა. ნეტო-დარიცხვა უფრო საბაზრო პრინციპებზე დაფუძნებული სქემაა, რომელიც ითვალისწინებს ენერგიის გაქვითვას ფინანსურად (დროის კონკრეტულ მომენტში ელექტროენერგიის ფასის შესაბამისად, რომელიც შეესაბამება საცალო ბაზარზე ანგარიშსწორების პერიოდს), მაშინ როდესაც ნეტო-აღრიცხვა ითვალისწინებს ელექტროენერგიის გაქვითვას, როგორც ფიზიკური პროდუქტის (სხვა სიტყვებით რომ  ვთქვათ, ჭარბად მიწოდებული და მოხმარებული კილოვატსაათების ურთიერთ გაქვითვას, რომელიც ძირითადად საცალო ბაზარზე ანგარიშსწორების პერიოდის შესაბამისია).საცალო ბაზრის დეცენტრალიზაციისა და ადგილობრივი განახლებადი ენერგიის მოხმარების წახალისების კონტექსტში ბოლო პერიოდში ინტერესი გაიზარდა და აქტუალური გახდა უფრო მომხმარებელთა ჯგუფური აქტივობები, რომლისერთ-ერთი მნიშვნელოვანი სქემაა ენერგეტიკული გაერთიანებები. ენერგეტიკულ გაერთიანებებს ითვალისწინებს მე-4 ენერგეტიკული პაკეტი. ამასთან, ევროპის ქვეყნებში ენერგეტიკული გაერთიანებებისთვისპრაქტიკაში გამოყენებული სამართლებრივი ფორმებისა და ბიზნეს მოდელების გათვალისწინებით, ისინი საცალო ბაზარზე ოპერირებენ ძირითადად საცალო მომხმარებლების კოოპერატივების/ამხანაგობის ან/და ასოციაციების ფარგლებში. არსებობს რამდენიმე ბიზნეს მოდელი, რომელიც უფრო მეტად გავრცელებულია და შესაძლოა საინტერესო იყოს საქართველოს პირობებისთვის: • ჯგუფური საკუთარი მოხმარება - ეს მოდელი გულისხმობს ადგილობრივ ან რეგიონში არესებული განახლებადი ენერგიის ერთობლივ წარმოებას, შენახვას და მოხმარებას. ეს მოდელი დანერგილია ან გარკვეულ ეტაპზე დანერგილი იყო ევროპის უმეტეს ქვეყანაში, მათ შორის გარკვეულწილად საქართველოში.მთავარი მოგების წყარო აღნიშნულ მოდელშიარის ენერგიის ხარჯების დაზოგვა, რადგან ჯგუფის წევრებს შეუძლიათ მნიშვნელოვნად შეამცირონ ელექტროენერგიის მოხმარებისხარჯები ადგილობრივად და ჯგუფურად წარმოებული განახლებადი ენერგიის გამოყენებით.• მწვანე ტარიფი და საკუთარი მოხმარება - ამ მოდელში ინდივიდუალური მომხმარებელიუზრუნველყოფს მზის პანელების სახურავზეგანთავსებისთვის სივრცეს და იღებს მის სახურავზე განახლებადი ენერგიის წყაროს მიერ წარმოებული ელექტროენერგიის რეალიზაციიდან მიღებული შემოსავლის ნაწილს ან იაფ ელექტროენერგიას. ამ მოდელმა წარმატებით შეუწყო ხელი განახლებადი ენერგიის წყაროების ინვესტიციებს ევროპის სხვადასხვა ქვეყნებში,მაგალითად პორტუგალიაში, სადაც რამდენიმე მილიონი ევროს ინვესტიცია განხორციელდა დეცენტრალიზებულ განახლებადი ენერგიის (კონკრეტულად მზის პანელების) პროექტებში.• ჯგუფური/ერთობლივი ინვესტიცია - ეს მოდელი საშუალებას აძლევს ინდივიდუალურ მომხმარებლებს გაერთიანდნენ და ერთობლივად განახორციელონ ინვესტიციები განახლებადი ენერგიის პროექტებში. რესურსების გაერთიანებით, გაერთიანებებსშეუძლიათ დააფინანსონ უფრო დიდი პროექტები, რომელთა განხორციელებაც რთული იქნებოდა ინდივიდუალური ძალისხმევის პირობებში. მსგავსი მოდელით ევროკავშირის ტერიტორიაზე არაერთი ინვესტიცია და პროექტი განხორციელდა.მაგალითად, როგორიცაა კორპორატიული ინვესტიცია ქ. ზაგრებში, ხორვატიაში. აღნიშნული პროექტი განხორციელდა ენერგეტიკული კოოპერატივის მიერ, რომლის სახელია ZEZ ( (Zelena Energetska Zadruga). აღნიშნული ბიზნეს მოდელით, კერძო პირების მიერ კოოპერატივის ფარგლებული აღებული სესხით ერთ-ერთ საჯარო შენობის სახურავზე მოწეყო მზის ელექტროსადგური, რომელიც ფიქსირებული იჯარის ხელშეკრულებით გადაეცა ადგილობრივ თვითმმართველობას. ელექტროენერგიის მოხმარების შემცირების დანაზოგით ფინანსდება სასესხო ვალდებულება, რომელიც ენერგეტიკულ კოოპერატივს აკავშირებს კერძო პირებთან (10 წლიანი ვალდებულება, 3-4%-იანი საპროცენტო განაკვეთით). ხელშეკრულების ვადის გასვლის შემდეგ მზის ელექტროსადგური საკუთრებაში გადაეცემა ადგილობრივ თვითმმართველობას და გაგრძელდება ელექტროენერგიის მოხმარების დაზოგვა.• ქსელის სერვისების მიწოდება - ენერგეტიკულ თემებს შეუძლიათ შესთავაზონ ქსელს სხვადასხვა სერვისები, როგორიცაა დაბალანსების სერვისები, გადატვირთულობის მართვა და მომხმარებლის საპასუხო რეაქცია განაწილების სისტემის ოპერატორის დონეზე. ამისთვის ძალიან მნიშვნელოვანია ადგილზე იყოს მოწინავე ქსელი და ბაზრის მოდელი.საქართველოში ამჟამად მოქმედებს ნეტო-აღრიცხვაზე დაფუძნებული საკუთარი მოხმარების, როგორც ინდივიდუალური ასევე ჯგუფური სქემა (ე.წ. ვირტუალური ნეტო-აღრიცხვის სქემა) 500 კილოვატამდე დადგმული სიმძლავრის მიკროსიმძლავრის ელექტროსადგურის მაქსიმალური ზღვით. აღნიშნულის საფუძველსწარმოადგენს საქართველოს კანონი „ენერგეტიკისა და წყალმომარაგების შესახებ“, რომელიც დაფუძნებულია ევროკავშირის ენერგეტიკული გაერთიანების მე-3 ენერგეტიკულ პაკეტზე. აღნიშნული კი სრულად არ ითვალისწინებს ენერგეტიკული გაერთიანების ფუნქციონალს. საქართველოში ევროკავშირის მე-4 ენერგეტიკული პაკეტის დანერგვასთან ერთად მოსალოდნელია, რომ მოძველებულ (არასაბაზრო) პრინციპებზე დაფუძნებული ნეტო-აღრიცხვის სქემები შეიცვლება ერთობლივი ქმედებების შესაბამისი ადგილობრივი ენერგეტიკული გაერთიანების შესაძლებლობებით, რამაც უფრო მოქნილი და ახალი ბიზნეს შესაძლებლობები უნდა შესთავაზოს დაინტერესებულ პირებს ელექტროენერგიის ბაზარზე. ამ ეტაპზე საქართველოში ენერგეტიკული გაერთიანებების შესახებ კანონმდებლობა არ არის ჰარმონიზებული ევროპულ კანონმდებლობასთან. თუმცა, საქართველოს, როგორც ევროკავშირის ენერგეტიკული გაერთიანების ხელშემკვრელ მხარეს, ვალდებულება აქვს, უახლოეს მომავალში მოახდინოს აღნიშნული კანონმდებლობის ჰარმონიზება, რაც საქართველოს მოქალაქეებს უფრო მეტ შესაძლებლობას მისცემს, გახდნენ აქტიური მომხმარებლები. შესაბამისად, მნიშვნელოვანია საქართველოში ერთობლივი ქმედებების/ენერგეტიკული გაერთიანებების დანერგვის მხარდაჭერა და პოპულარიზება, ასევე მოსახლეობის ახალი ცოდნითა და შესაძლებლობებით აღჭურვა. ამ კუთხით, საქართველოში Horizon 2020-ის პროგრამის ფარგლებში საქართველოში მიმდინარეობს პროექტი SHAREs, რომლის მიზანია, დაეხმაროს ერთობლივ ქმედებებს, რაც ხელს შეუწყობს ენერგოეფექტიანობის გაზრდას, ენერგიის ოპტიმიზებულ მართვას და განახლებადი ენერგიის ათვისებას საქართველოში. SHAREs-ი მხარს უჭერს დაინტერესებულ მხარეებს ენერგეტიკული გაერთიანებების ჩამოყალიბებაში ან გაფართოებაში და საშუალებას აძლევს მათ, უშუალოდ დაუკავშირდნენ მომხმარებლებს, მათ შორის მათ, ვისაც ჯერ კიდევ არა აქვს ინტერესი ან არ იცნობს ენერგეტიკული გაერთიანებების კონცეფციას. აღსანიშნაცია, რომ SHAREs პროექტის ფარგლებში შეიქმნა საინფორმაციო პორტალი საქართველოში ენერგეტიკული გაერთიანებების შესახებ - www.energy4all.ge, სადაც განთავსებულია ტექნიკური, იურიდიული, ფინანსური, საკანონმდებლო-მარეგულირებელი ინფორმაცია, აგრეთვე გზამკვლევები და დამხმარე მასალები, რომელიც დაეხმარება ყველა დაინტერესებულ პირს ენერგეტიკული გაერთიანებების ჩამოყალიბების პროცესში.პროექტ SHAREs-ის ფარგლებში განხორციელებული სამუშაოები ხელს შეუწყობს საქართველოში ენერგეტიკული გაერთიანებების პრაქტიკული მაგალითების დანერგვას და ასევე ევროპულ გამოცდილების გადმოტანას. აღნიშნული კი გააძლიერებს საქართველოს მოქალაქეებს და ხელს შეუწყობს ენერგეტიკული გაერთიანებების ფართო მასშტაბით ჩამოყალიბებას საქართველოს ენერგეტიკული კანონმდებლობის მე-4 ენერგეტიკული პაკეტის მოთხოვნებთან სრული ჰარმონიზაციის შემდეგ. 

სემეკის მიერ დანერგილ ნეტო-აღრიცხვის პროგრამაში ჩართული მიკროსიმძლავრის ელექტროსადგურების რაოდენობა გაიზარდა. ბოლო  მონაცემებით, ნეტო-აღრიცხვის ქსელში ჩართულია 1291 სადგური, ხოლო ჯამური დადგმული სიმძლავრე 81 მეგავატს აღემატება. მათ შორის, სს „თელასის“ ქსელში ჩართულია 342 სადგური ჯამური დადგმული სიმძლავრით 27 მგვტ, სს „ენერგო პრო ჯორჯიას“ ქსელში  - 949 სადგური, ჯამური დადგმული სიმძლავრით - 53 მგვტ.სემეკის რეგულაციების შესაბამისად, მომხმარებელს ან მომხმარებელთა ჯგუფს შეუძლია ელექტროენერგია გამოიმუშაოს განახლებადი ენერგიების გამოყენებით, ხოლო ჭარბად გამომუშავებული ენერგია მიყიდოს გამანაწილებელი ქსელის მფლობელ კომპანიას. ნეტო-აღრიცხვა არ წარმოადგენს სამეწარმეო საქმიანობას და ჭარბი ელექტროენერგიის რეალიზაციიდან მიღებული შემოსავალი გათავისუფლებულია საშემოსავლო გადასახადისგან.

10 საკითხი, რაც უნდა გაითვალისწინოთ ენერგეტიკული გაერთიანების ჩამოყალიბებამდე ენერგეტიკული გაერთიანებები, რომლებიც აერთიანებს რამდენიმე ათას მოქალაქეთა ინიციატივას ევროკავშირის მასშტაბით, ეწევიან მრავალფეროვან აქტივობებს, როგორიცაა ელექტროენერგიის და სითბოს გამომუშავება, მიკროქსელის ექსპლუატაცია და ენერგიის მიწოდება. აღნიშნული საკითხები ოფიციალურად იქნა აღიარებული და რეგულირდება ევროკავშირის „სუფთა ენერგია ყველა ევროპელისთვის” პაკეტის (CEP) ფარგლებში, რომელიც ხაზს უსვამს მოქალაქეების და ადგილობრივი დაინტერესებული მხარეების გაძლიერებას ენერგეტიკულ ბაზრებზე. ამგვარი საკითხების საკანონმდებლო ჩარჩო შეიქმნა ელექტროენერგიის შიდა ბაზრის (EU) 2019/944 (IMED) და განახლებადი ენერგიის დირექტივის (EU) 2018/2001 (RED II), შესაბამისად. საქართველო, როგორც ევროპის ენერგეტიკული გაერთიანების წევრი ქვეყანა, უახლოეს მომავალში გეგმავს ენერგეტიკული გაერთიანებების კონცეფციის შემოღებასა და მის სამართლებრივ დარეგულირებას. ქართულ კანონმდებლობაში ენერგეტიკული გაერთიანების ცნების გაჩენამდე, ენერგეტიკული გაერთიანებების ჩამოყალიბების მსურველები შემდეგ პირობებზე საკითხებზე უნდა შეთანხმდნენ:  იურიდიული ფორმა და სტრუქტურა: გადაწყვიტეთ შესაბამისი იურიდიული ფორმა (მაგ., კოოპერატივი, არაკომერციული იურიდიული პირი (ასოციაცია), პარტნიორობა), რომელიც შეესაბამება ენერგეტიკული გაერთიანების მიზნებს და შეესაბამება ეროვნულ კანონმდებლობას.  წევრობის კრიტერიუმები: უნდა განისაზღვროს ვის შეუძლია შეუერთდეს ენერგეტიკულ გაერთიანებას (ფიზიკური პირები, ადგილობრივი ხელისუფლება, მცირე და საშუალო ბიზნესი) და ჩამოყალიბდეს წევრობის მკაფიო, არადისკრიმინაციული კრიტერიუმები.  მმართველობის სტრუქტურა: უნდა ჩამოყალიბდეს მმართველობის ჩარჩო, რომელიც მოიცავს გადაწყვეტილების მიღების პროცესებს, წევრების უფლებებსა და პასუხისმგებლობებს. მმართველობის სტრუქტურამ ხელი უნდა შეუწყოს საზოგადოების წევრების გამჭვირვალობას, მონაწილეობას და ეფექტურ კონტროლს. წევრების უფლებები და მოვალეობები: გამოკვეთილი უნდა იყოს წევრების უფლებები, მათ შორის ხმის მიცემის უფლება, მოგების გაზიარება და მონაწილეობა ენერგეტიკული გაერთიანების საქმიანობაში. ამასთან, დეტალურად უნდა იყოს გაწერილი წევრების ვალდებულებები, როგორიცაა ენერგეტიკული გაერთიანების კაპიტალში წვლილის შეტანა, მმართველობის წესების დაცვა და გადაწყვეტილების მიღების პროცესში მონაწილეობა.  მიზანი და ამოცანები: მკაფიოდ უნდა გამოიკვეთოს, რომ ენერგეტიკული გაერთიანების მთავარი მიზანი არის გარემოსდაცვითი, სოციალური და ეკონომიკური სარგებლის მიღება და გაზიარება და არა ფინანსური მოგების მიღება. აღნიშნული მკაფიოდ უნდა იყოს მითითებული ენერგეტიკული გაერთიანების დამფუძნებელ დოკუმენტებში. ასევე, უნდა განისაზღვროს ის აქტივობები, რომლებშიც ენერგეტიკული გაერთიანება ჩაერთვება, როგორიცაა ენერგიის გამომუშავება, მიწოდება, შენახვა, ენერგოეფექტურობის სერვისები, ელექტრომანქანების დატენვის სერვისები და ა.შ. მონაწილეობისა და კონტროლის მექანიზმები: უნდა ჩამოყალიბდეს წევრობის ღიაობისა და ნებაყოფლობითობის პრინციპები, რაც საშუალებას მისცემს ინდივიდებსა და სუბიექტებს შეუერთდნენ ან დატოვონ ენერგეტიკული გაერთიანება გაუმართლებელი პირობების გარეშე. აუცილებელია განისაზღვროს თუ ვის აქვს ეფექტური კონტროლი ენერგეტიკულ გაერთიანებაზე, რათა უზრუნველყოფილი იყოს, რომ პროექტების ყველაზე მეტად დაზარალებული წევრებს აქვთ გადამწყვეტი გავლენა. განახლებადი ენერგიის გაერთიანებებისთვის ეს ჩვეულებრივ ნიშნავს ენერგეტიკული ობიექტების მახლობლად მდებარე წევრებს. დაფინანსების წყაროები: შემუშავებული უნდა იყოს მკაფიო ფინანსური გეგმები, მათ შორის დაფინანსების წყაროები, საინვესტიციო სტრუქტურები და წამახალისებელი სქემები. ენერგეტიკული გაერთიანების დაფუძნების მომენტისთვის გამოკვლეული უნდა იყოს გრანტების, სუბსიდიების და სესხების შესაძლებლობები განახლებადი ენერგიის პროექტებისთვის. ეკონომიკური სარგებლის განაწილება: ჩამოყალიბებული უნდა იყოს ეკონომიკური სარგებლის განაწილების მექანიზმები, როგორიცაა ენერგიის შემცირებული გადასახადები, მოგება ან რეინვესტიცია სათემო პროექტებში.  ენერგეტიკულ ბაზრებზე და ქსელზე წვდომა: უნდა განისაზღვროს ენერგეტიკული გაერთიანების უფლებები და მოვალეობები ენერგეტიკულ ბაზრებზე, მათ შორის ჭარბი ენერგიის გაყიდვის, მოთხოვნაზე რეაგირების პროგრამებში მონაწილეობის ან ენერგიით ვაჭრობაში ჩართვის შესაძლებლობების ჩათვლით. ასევე, მნიშვნელოვანია დეტალურად განისაზღვროს ქსელის მიერთების და ელექტროენერგიის ბაზარზე წვდომის პროცესები და მათი ტექნიკურ და მარეგულირებელ სტანდარტებთან შესაბამისობა. კონფლიქტის მოგვარებისა და დავის მექანიზმები: ჩამოყალიბებული უნდა იყოს დავების გადაწყვეტის მექანიზმები წევრებს შორის ან ენერგეტიკულ გაერთიანებასა და გარე მხარეებს შორის, მათ შორის მედიაცია, სამართლებრივი წარმოება და ა.შ. იდენტიფიცირებული უნდა იყოს პროცედურები რეგულარული მონიტორინგისა და შესაბამისობის შემოწმებისთვის, რათა უზრუნველყოფილი იქნას სამართლებრივი და მარეგულირებელი მოთხოვნების მუდმივი დაცვა. ამ საკითხების ყოვლისმომცველი განხილვა ხელს შეუწყობს ძლიერი, და მდგრადი ენერგეტიკული გაერთიანებების ჩამოყალიბებას საქართველოში, რომლებსაც შეუძლიათ ხელი შეუწყონ მნიშვნელოვნად ენერგეტიკულ ტრანზიციას და საზოგადოების გაძლიერებას. წინამდებარე სტატია მომზადდა ევროკავშირის მიერ დაფინანსებული პროექტის SHAREs-ის ფარგლებში. დამატებითი ინფორმაციისთვის, გთხოვთ ეწვიოთ, საინფორმაციო პორტალს საქართველოში ენერგეტიკული გაერთიანებების შესახებ - www.energy4all.ge. www.energy4all.ge

საქართველოს ენერგეტიკისა და წყალმომარაგების მარეგულირებელი ეროვნული კომისიის (სემეკ) დადგენილების შესაბამისად, საქართველოში პირველად, გაუქმდა განახლებადი წყაროებიდან წარმოებული ელექტროენერგიის წარმოშობის 1111 სერტიფიკატი.სერტიფიკატების გაუქმებით დადგინდა, რომ მომხმარებლის მიერ მოხმარებული 1111 მეგავატსაათი ელექტროენერგია წარმოებულია განახლებადი ენერგიის წყაროებიდან, რომლის შედეგადაც შემცირდა წიაღისეულიდან წარმოებული ელექტროენერგიის უარყოფითი ზეგავლენა გარემოზე.წარმოშობის სერტიფიკატები საქართველოში 2023 წლიდან გაიცემა განახლებადი ენერგიის მწარმოებლებზე. იგი საშუალებას აძლევს მომხმარებლებს წაახალისონ განახლებადი წყაროებიდან წარმოებული ელექტროენერგია და შეამცირონ წიაღისეულიდან წარმოებული ელექტროენერგიის უარყოფითი ზეგავლენა გარემოზე.აღნიშნული მექანიზმი საქართველოში დაინერგა განახლებადი წყაროებიდან წარმოებული ენერგიის გამოყენების მხარდაჭერის შესახებ ევროპარლამენტისა და საბჭოს 2009/28/EC დირექტივის ტრანსპოზიციით. საქართველოში წარმოშობის სერტიფიკატების გამცემი ორგანოა სს „საქართველოს სახელმწიფო ელექტროსისტემა“.

სემეკის მიერ გამოქვეყნებული 2023 წლის ანგარიშიდან ირკვევა, რომ 2023 წელს ნეტო-აღრიცხვაში ჩართული მიკროსიმძლავრის ელექტროსადგურების დადგმული სიმძლავრე წინა წელთან შედარებით გაიზარდა 70%-ით.  ამასთან, კომისიის ხელთ არსებული ინფორმაციით, 2023 წლის ბოლოს სს „თელასის” არეალში „ნეტო-აღრიცხვით“ სარგებლობდა 314 აბონენტი, ჯამური სიმძლავრით – 24,656 კვტ, ხოლო სს „ენერგო პრო ჯორჯიას “არეალში – 829 აბონენტი, ჯამური სიმძლავრით – 42,897 კვტ. 2023 წელს ნეტო-აღრიცხვის სისტემაში სულ დაფიქსირდა 1,143 აბონენტი, ჯამური სიმძლავრით – 67,552 კვტ.აქვე იმასაც შეგახსენებთ, რომ საქართველოში ნეტო-აღრიცხვის მექანიზმი ამოქმედდა 2016 წელს, კომისიის მიერ მიღებული შესაბამისი დადგენილებით9 . თავდაპირველად დაშვებულ იქნა ინდივიდუალური მიერთებები, რამაც ბიძგი მისცა სამომხმარებლო დონეზე მიკროელექტროსადგურების მიმართ ინტერესს. მეორე ეტაპზე, 2019 წელს, კომისიამ განახორციელა ცვლილებები ზემოაღნიშნულ რეგულაციაში, რომელმაც გაითვალისწინა მომხმარებელთა ჯგუფის ერთობლივი ჩართვის შესაძლებლობა ნეტო-აღრიცხვის პროგრამაში, ხოლო 2020 წელს ასევე კომისიის გადაწყვეტილებით მიკროსიმძლავრის ელექტროსადგურის მაქსიმალური დასაშვები დადგმული სიმძლავრე 100 კილოვატიდან გაიზარდა 500 კილოვატამდე.სემეკის განცხადებით, ნეტო-აღრიცხვის სისტემა ხელს უწყობს მომხმარებლის აქტიური ჩართვას საცალო ელექტროენერგეტიკული ბაზრის ფუნქციონირებაში.

გაეროს ბავშვთა ფონდის (UNICEF) მხარდაჭერით, სემეკთან არსებულენერგეტიკის სასწავლო ცენტრში მიმდინარე პროექტის ფარგლებში ცენტრისდირექტორმა, ნუგზარ ბერიძემ ქ. ოზურგეთის საჯარო სკოლის მოსწავლეებთანკლიმატის ცვლილებისა და ჰაერის დაბინძურების პრობლემების გადაჭრის შესახებსაჯარო ლექცია წაიკითხა. გარდა ამისა, მან მონაწილეებს ელექტროენერგეტიკულისექტორის მუშაობის პრინციპები გააცნო და ყურადღება გაამახვილა ენერგეტიკაზე,როგორც მომავლის პროფესიაზე.გაეროს ბავშვთა ფონდის (UNICEF) მხარდაჭერით, სემეკთან არსებულენერგეტიკის სასწავლო ცენტრში მიმდინარე პროექტის მიზანია განახლებადი ენერგიისშესახებ საქართველოს სხვადასხვა რეგიონის სკოლებში მოსწავლე-ახალგაზრდობისცნობიერების ამაღლებასა და ჩართულობის ხელშეწყობა, კლიმატის ცვლილებისა დაჰაერის დაბინძურების პრობლემების გადაჭრაში განახლებადი ენერგიის როლის შესახებმათი ინფორმირება.პროექტი ხორციელდება სამეგრელო-ზემო-სვანეთის, გურიის და იმერეთისრეგიონების მუნიციპალიტეტებში, 35 სკოლის 500-მდე მოსწავლისთვის. პროექტისფარგლებში მოსწავლე-ახალგაზრდებს უტარდებათ ტრენინგები და საჯარო ლექციები.პროექტის ხანგრძლივობაა 8 თვე.

ბოლო პერიოდში სულ უფრო მეტი ყურადღებაექცევა გარემოს დაცვას, კლიმატის ცვლილებას დამდგრად განვითარებას. აღნიშნული მიზნების მიღწევაშიმნიშვნელოვანი როლი აქვთ მოქალაქეთა ენერგეტიკულგაერთიანებებს და ერთობლივ ქმედებებს, რაცადგილობრივ თემებს აძლევს საშუალებასგაერთიანდნენ, აკონტროლონ საკუთარი ენერგეტიკულისაჭიროებები და ასევე იზრუნონ გარემოზე.ენერგეტიკული გაერთიანებები მოქალაქეებსშესაძლებლობას აძლევს ჰქონდეთ ელექტროენერგიისგენერაციის საკუთარი წყარო საკუთარი სარგებლობისმიზნით, ასევე დაზოგონ და დააგროვონელექტროენერგია ან/და მიაწოდონ ქსელს და საკუთარიმოთხოვნის მოქნილობა შესთავაზონ ბაზარს. ასეთშემთხვევაში მომხმარებელთა ჯგუფს ასევე აქვსშესაძლებლობა მოახდინოს ჭარბი ელექტროენერგიისრეალიზაცია და მიიღოს დამატებითი ფინანსურისარგებელი.„სუფთა ენერგია ყველა ევროპელისთვის“-პაკეტისერთ-ერთი მთავარი მიმართულებაა ენერგეტიკულსექტორში ერთობლივი და მოქალაქეებზეორიენტირებული ენერგეტიკული ქმედებებისმხარდაჭერა და სტიმულირება ენერგეტიკულიგაერთიანებების სახით. საქართველოში ენერგეტიკულიგაერთიანებების შესახებ კანონმდებლობა ამ ეტაპზე არარის ჰარმონიზებული ევროპულ კანონმდებლობასთან. საქართველოს, როგორც ევროკავშირის ენერგეტიკულიგაერთიანების ხელშემკვრელ მხარეს, ვალდებულებააქვს, უახლოეს მომავალში მოახდინოს აღნიშნულიკანონმდებლობის ჰარმონიზება. თუმცა აღსანიშნავია, რომ საქართველოში წარმატებით  ფუნქციონირებსნეტო-აღრიცხვის პროგრამა, მათ შორის ვირტუალურინეტო-აღრიცხვა. ამჟამად აღნიშნული პროგრამა არისერთობლივი ქმედებების ერთადერთი ინიციატივასაქართველოს ელექტროენერგეტიკულ სექტორში, რომელიც მოიცავს საბოლოო მომხმარებელთასხვადასხვა ჯგუფს. თუმცა ევროპული რეგულაციებისდანერგვა ენერგეტიკული გაერთიანებებისათვისსაქართველოს მოქალაქეებს უფრო მეტ შესაძლებლობასმისცემს, გახდნენ აქტიური მომხმარებლები. შესაბამისად, მნიშვნელოვანია საქართველოშიერთობლივი ქმედებების/ენერგეტიკულიგაერთიანებების დანერგვის მხარდაჭერა დაპოპულარიზება, ასევე მოსახლეობის ახალი ცოდნითა დაშესაძლებლობებით აღჭურვა. ამ კუთხით, საქართველოში 2021 წლიდანმიმდინარეობს პროექტი SHAREs, რომლის მიზანიცააენერგეტიკული გაერთიანებების პრაქტიკულიმაგალითების დანერგვა და ევროპული გამოცდილებისგადმოტანა. ამასთან ერთად, SHAREs პროექტისფარგლებში შეიქმნა საინფორმაციო პორტალისაქათველოში ენერგეტიკული გაერთიანებების შესახებ - www.energy4all.ge. აღნიშნულ  პორტალზე განთავსებულიატექნიკური, იურიდიული, ფინანსური, საკანონმდებლო-მარეგულირებელი ინფორმაცია, აგრეთვე გზამკვლევებიდა დამხმარე მასალები, რომელიც დაეხმარება ყველადაინტერებულ პირს ენერგეტიკული გაერთიანებებისჩამოყალიბების პროცესში.აღნიშნულ პლატფორმაზე ნებისმიერ ადამიანსშესაძლებლობა აქვს დეტალურად გაეცნოს უშუალოდენერგეტიკული გაერთიანების ჩამოყალიბებისკონცეფციას და მიიღოს ამომწურავი პასუხი ყველა იმკითხვაზე, რომელიც მას ექნება. საინფორმაციოპორტალზე ასევე შესაძლებელი ნებისმიერიდაინტერესებული პირი გაეცნოს ამ მიმართულებითარსებულ კანონმდებლობას, დაფინანსების მოძიებისსხვადასხვა გზებს და მოქალაქეთა საკომუნიკაციო და დამხმარე მასალებს. https://energy4all.ge/

საქართველოს ენერგეტიკისა და წყალმომარაგების მარეგულირებელი ეროვნული კომისიის (სემეკ) თავმჯდომარემ, დავით ნარმანიამ მონაწილეობა მიიღო ენერგეტიკული სექტორის კვლევის შესახებ საქართველოს ეროვნული ბანკისმიერ ორგანიზებულ ღონისძიებაში.ღონისძიებაზე სიტყვით წარდგნენ საქართველოს ეროვნული ბანკის პრეზიდენტის მოვალეობის შემსრულებელი და პირველი ვიცე-პრეზიდენტი ნათია თურნავა, ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების მინისტრის მოადგილე ვახტანგ ცინცაძე, სემეკის თავმჯდომარე დავით ნარმანია. ენერგეტიკის სექტორის შესახებ კვლევის შედეგების პრეზენტაციას ესწრებოდნენ ენერგეტიკისა და საბანკო სექტორის წარმომადგენლები, დარგის ექსპერტები.დავით ნარმანიამ სიტყვით გამოსვლისას ყურადღება გაამახვილა ეროვნული ბანკის მიერ წარმოებული კვლევის მნიშვნელობაზე და აღნიშნა, რომ ენერგეტიკის სექტორის განვითარებისათვის, არსებული გამოწვევების უკეთ იდენტიფიცირებისათვის აუცილებელია კვლევებისჩატარება.„მისასალმებელია, რომ მზარდია საბანკო სექტორის მიერ ენერგეტიკის სექტორით დაინტერესება, რაც მნიშვნელოვნად უწყობს ხელს დარგის განვითარებასა და სხვადასხვა პროექტის წახალისებას. საქართველოს ეროვნული ბანკის მიერ ჩატარებული კვლევა მოიცავს ენერგეტიკის სექტორში განხორციელებული პროექტების, არსებული გამოწვევებისა და  ფინანსური მაჩვენებლების ანალიზს. გარდა ადგილობრივი ბაზრის მახასიათებლებისა, კვლევაში მოცემულია სხვა ქვეყნების ენერგეტიკის სექტორების შედარებითი ანალიზი საქართველოს ენერგეტიკულ ბაზართან. აღსანიშნავია, რომ სემეკსა და ეროვნულ ბანკს შორის გაფორმდა ურთიერთთანამშრომლობისმემორანდუმი, რაც არის იმის წინაპირობა, რომ ორუწყებას შორის თანამშრომლობა კიდევ უფრო გაღრმავდება და გაძლიერდება“, - აღნიშნა დავით ნარმანიამ.  

გაეროს ბავშვთა ფონდის (UNICEF) მხარდაჭერით, სემეკთან არსებულ ენერგეტიკის სასწავლო ცენტრში მიმდინარე პროექტის ფარგლებში, ქ. ოზურგეთსა და ქ. ქუთაისში შეხვედრები გაიმართა. შეხვედრას ესწრებოდნენ საგანმანათლებლო რესურსცენტრის წარმომადგენლები, საჯარო სკოლების ხელმძღვანელი პირები და ენერგეტიკის სასწავლო ცენტრის წარმომადგენლები.  ენერგეტიკის სასწავლო ცენტრის საბჭოს წევრმა, ელეონორა ლაგვილავამ  შეხვედრის მონაწილეებს მიაწოდა ინფორმაცია გაეროს ბავშვთა ფონდის (UNICEF)-ის მხარდაჭერით, განახლებადი ენერგიების განვითარების მნიშვნელობის, კლიმატის ცვლილებისა და ჰაერის დაბინძურების პრობლემების გადაჭრის შესახებ ცენტრში მიმდინარე პროექტის თაობაზე. მან ყურადღება გაამახვილა ამ მიმართულებით მოსწავლე-ახალგაზრდობის ცნობიერების დონის ამაღლების აუცილებლობაზე. პროექტის ექსპერტმა, თემურ თორდინავამ შეხვედრის მონაწილეებს გააცნო პროექტის ფარგლებში დაგეგმილი ღონისძიებები.გაეროს ბავშვთა ფონდის (UNICEF) მხარდაჭერით საქართველოს ენერგეტიკისა და წყალმომარაგების მარეგულირებელ ეროვნულ კომისიასთან (სემეკ) არსებულ ელიზბარ ერისთავის სახელობის ენერგეტიკის სასწავლო ცენტრში მიმდინარე პროექტის მიზანია განახლებადი ენერგიის შესახებ საქართველოს სხვადასხვა რეგიონის სკოლებში  მოსწავლე-ახალგაზრდობის ცნობიერების ამაღლებასა და ჩართულობის ხელშეწყობა, კლიმატის ცვლილებისა და ჰაერის დაბინძურების პრობლემების გადაჭრაში განახლებადი ენერგიის როლის შესახებ მათი ინფორმირება.პროექტი ხორციელდება სამეგრელო-ზემო-სვანეთის, გურიის და იმერეთის რეგიონების მუნიციპალიტეტებში, 35 სკოლის 500-მდე მოსწავლისთვის. პროექტის ფარგლებში მოსწავლე-ახალგაზრდებს უტარდებათ ტრენინგები და საჯარო ლექციები. პროექტის ხანგრძლივობაა 8 თვე.სასწავლო ცენტრის შესახებ: საქართველოს ენერგეტიკისა და წყალმომარაგების მარეგულირებელ ეროვნულ კომისიასთან (სემეკ) არსებული ელიზბარ ერისთავის სახელობის ენერგეტიკის სასწავლო ცენტრის მიზანია ელექტროენერგეტიკის, ბუნებრივი  გაზის,  წყალმომარაგებისა და მელიორაციის სექტორების  აქტუალურ საკითხებზე საზოგადოების ცნობიერების ამაღლება, პროფესიული განვითარებისა და კვალიფიკაციის ამაღლებისთვის სპეციალური სასწავლო კურსების/პროგრამების განხორციელება, ქალთა ჩართულობის ზრდა ენერგეტიკის სექტორში, სკოლის მოსწავლეებისთვის საგანმანათლებლო პროექტების განხორციელება და სხვა. ენერგეტიკის სასწავლო ცენტრში დაინტერესებულ პირებს აქვთ შესაძლებლობა, კვალიფიკაციის ამაღლების მიზნით, გაიარონ სასწავლო კურსები ელექტროენერგეტიკის, ბუნებრივი გაზის, წყალმომარაგებისა და მელიორაციის, სატარიფო რეგულირების შესახებ.გაეროს ბავშვთა ფონდის შესახებ: გაეროს ბავშვთა ფონდი (UNICEF) 70 წელზე მეტია მუშაობს მსოფლიოს ყველაზე რთულ რეგიონებში, რათა დაეხმაროს მსოფლიოს ყველაზე მოწყვლად ბავშვებს. 190-ზე მეტ ქვეყანასა და ტერიტორიულ ერთეულში, ჩვენ ვმუშაობთ ყოველი ბავშვისთვის ყველგან, რათა ავაშენოთ უკეთესი მსოფლიო ყველასთვის. იუნისეფი 20 წელზე მეტია ეხმარება ეხმარება საქართველოს მთავრობას ბავშვთა უფლებების დაცვასა და ბავშვის უფლებათა კონვენციით ნაკისრი ვალდებულებების შესრულებაში. ჩვენი მიზანია, დავეხმაროთ ყველაზე დაუცველ ბავშვებს, ხელი შევუწყოთ მათ გაძლიერებასა და სოციალურ ინკლუზიას, შევამციროთ უთანასწორობა, რაც უარყოფითად ზემოქმედებს ბავშვებსა და მათ ოჯახებზე.