რა არის საჭირო მცირე წყალაღებისთვის - სემეკის განმარტება

სემეკის თანამშრომლები ენერგეტიკის სექტორის განვითარებაში შეტანილი წვლილისთვის დაჯილდოვდნენ

ენერგეტიკის სექტორის განვითარებაში შეტანილიწვლილისთვის საქართველოს ენერგეტიკისა და წყალმომარაგების მარეგულირებელი ეროვნული კომისიის (სემეკ) თანამშრომლები - ვანო მეჭურჭლიშვილი და გიორგი დიდებაშვილიდაჯილდოვდნენ. სემეკის რეგულირების განვითარებისა და მეთოდოლოგიური უზრუნველყოფის დეპარტამენტის დირექტორს, ვანო მეჭურჭლიშვილს ენერგეტიკის სექტორში საქმიანობის 23 წლიანი გამოცდილება აქვს. მისი ორგანიზებით ელექტროენერგიის, ბუნებრივი გაზის, წყალმომარაგებისა და მელიორაციის სექტორების რეგულირების განვითარებისათვის არაერთი მნიშვნელოვანი პროექტი განხორციელდა და ნორმატიული აქტი შემუშავდა. მათ შორისაა,  *303#-ის, სემეკისა და იუსტიციის სახლის ერთობლივი პროექტები.  სემეკის მომხმარებელთა საჩივრების დეპარტამენტის დირექტორის მოადგილეს, გიორგი დიდებაშვილს ენერგეტიკის სექტორში საქმიანობის 24 წლიანი გამოცდილება აქვს. მისი უშუალო ჩართულობით მომხმარებელთა უფლებების დაცვის კუთხით სემეკს მიღებული აქვს პრეცედენტული გადაწყვეტილებები, რომლებმაც ხელი შეუწყო მომხმარებელთა ინტერესების დაცვის გაუმჯობესებასა და რეგულაციების ეფექტიანობას. გიორგი დიდებაშვილის ინიციატივით ენერგეტიკის სასწავლო ცენტრში შემუშავდა მომხმარებელთა უფლებების დაცვის სალექციო კურსი.    

„სამეგრელოს რეგიონის 24-მდე სოფელში უკვე განხორციელდა ქსელების ტექნიკური ინსპექტირება“ - ნუგზარ ბერიძე

სემეკმა ელექტროენერგიის გამანაწილებელი ქსელების ტექნიკური ინსპექტირება დაიწყო. აღნიშნული პროცესი გულისხმობს სემეკის სპეციალური ჯგუფის მიერ გამანაწილებელი ქსელების ადგილზე შემოწმებას და მდგომარეობის შეფასებას.უნდა აღინიშნოს, რომ სემეკი აქამდე, გამანაწილებელი კომპანიების მიერ შესრულებული ტექნიკური სამუშაოების შეფასების დროს ეყრდნობოდა დამოუკიდებელი ინსპექტირების აკრედიტებული კომპანიების აუდიტს. თუმცა, ერთ-ერთი ასეთი დამოუკიდებელი კომპანიის მიერ წარმოდგენილი დასკვნის გადამოწმების შედეგად დადგინდა, რომ აუდიტი არ აღწერდა  რეალურ სურათს და მოიცავდა უხეშ უზუსტობებს, არ ასახავდა კონკრეტულ ობიექტზე არსებულ ხარვეზებს, რომლებიც შესაძლოა ყოფილიყო სიცოცხლისთვის საფრთხის შემქმნელი.“როგორც მოგეხსენებათ, ის ინვესტიციები, რომლებიც გამანაწილებელ ქსელში ხორციელდება, თავისთავად აისახება ტარიფშიც. სემეკი აანალიზებს განხორციელებულ ინვესტიციებს, ამტკიცებს საინვესტიციო გეგმებს და ამ ყველაფრის შედეგი უნდა აისახოს მომსახურების ხარისხის სტანდარტებზე, რომელიც აკონტროლებს თუ როგორია ენერგიის წყვეტის სიხშირე  და რამდენად გაუმჯობესდა მომსახურება. გაუმჯობესებაზე საუბრისას უნდა ვნახოთ თუ რა გაკეთდა განხორციელებული ინვესტიციების შედეგად. ის, რაც კეთდება ქსელში უნდა იყოს სტანდარტების შესაბამისი და უნდა შეამციროს ელექტროენერგიის წყვეტა კონკრეტულ მომხმარებლებთან“. განაცხადა სემეკის ელექტროენერგეტიკის დეპარტამენტის დირექტორმა ნუგზარ ბერიძემ.ნუგზარ ბერიძე ასევე აღნიშნავს, რომ ამ ეტაპისთვის სემეკმა სამეგრელო-ზუგდიდის რაიონში 24 სოფელში არსებული ქსელები უკვე შეამოწმა, რომელთა ანალიზი ახლაც მიმდინარეობს.„ჩვენ გადავწყვიტეთ, რომ უფრო მეტი ძალა დაგვეხარჯა, რათა ჩვენს მიერ ტარიფში ჩადებული ინვესტიცია  ჰქონდეს ეფექტიანი შედეგი. ჩვენ უკვე დავიწყეთ რაიონებში ვიზიტი რათა დაგვეთვალიერებინა და შეგვემოწმებინა იქ არსებული გამანაწილებელი ქსელები. მათ შორის, ვიყავით სამეგრელო-ზუგდიდის რაიონში, სადაც დაახლოებით 20-დან 24 სოფლამდე მოვიარეთ, შევამოწმეთ ქსელის მდგომარეობა. ახლა მიმდინარეობს ამ შედეგების ანალიზი და  ამ ყველაფერს მოჰყვება შესაბამისი რეაგირება. ჩვენ ვფიქრობთ, რომ ტექნიკური მონიტორინგის უფრო ინტენსიური წარმოება ჩვენი მხრიდან ამ მომენტისთვის აუცილებელია და სწორედ ამიტომ დავიწყეთ უფრო აგრესიული მონიტორინგი ამ  ქსელებში ტექნიკური მდგომარეობის“. - აცხადებს ნუგზარ ბერიძე.ნუგზარ ბერიძე ასევე აცხადებს, რომ სემეკის აღნიშნული ინსპექტირების პროცესს ქსელებში უახლესი 5 წლის განმავლობაში გააგრძელებს.„ეს პროცესი უახლოესი 5 წლის განმავლობაში გაგრძელდება, რადგან ჩვენ ასეთი სახის შემოწმებისთვის სერიოზული დრო დაგვჭირდება. ჩვენ დაგვჭირდება ბევრი ვიზიტის განხორციელება, ამიტომ ამას გარკვეული დრო დასჭირდება. აქვე უნდა აღინიშნოს, რომ ჩვენ არა მხოლოდ ვამოწმებთ იმას თუ რა მდგომარეობაშია ქსელი, არამედ ვამოწმებთ უშუალოდ განახლებულ ქსელებსაც, რათა დავრწმუნდეთ არიან თუ არა ისინი სტანდარტებთან შესაბამისობაში“.- აღნიშნა ნუგზარ ბერიძემ.

სემეკში ენერგეტიკის სამართლის შესახებ საჯარო ლექცია ჩატარდა

საქართველოს ენერგეტიკისა და წყალმომარაგების მარეგულირებელი ეროვნული კომისიის (სემეკ)  თავმჯდომარის, პროფესორ დავით ნარმანიას მოწვევით იენის (გერმანია) უნივერსიტეტის ენერგეტიკის სამართლის ინსტიტუტის დირექტორმა, პროფესორმა მათიას კნაუფმა ენერგეტიკის სამართლის შესახებ საჯარო ლექცია წაიკითხა. ლექციას ესწრებოდნენ ენერგეტიკის სექტორის წარმომადგენლები. სემეკისა და ენერგეტიკის სასწავლო ცენტრის ერთობლივი ორგანიზებით გამართული საჯარო ლექციის ფარგლებში, პროფესორმა მათიას კნაუფმა ისაუბრა ევროკავშირის ქვეყნებში ენერგეტიკის სამართლის აღსრულების შესახებ, მიმოიხილა ენერგეტიკული სექტორის პრეცედენტული მაგალითები. გარდა ამისა, უპასუხა მონაწილეთა კითხვებსენერგეტიკის სექტორში კონკურენციის კანონმდებლობის აღსრულების, მომხმარებელთა უფლებების დაცვისა და ენერგეტიკული გაერთიანებების (კოოპერატივები) გამოცდილების შესახებ. ​სემეკისა და ენერგეტიკის სასწავლო ცენტრის მიზანია სექტორში დასაქმებული პირების ინფორმირებულობისა და ცოდნის დონის გაზრდა, ენერგეტიკის სხვადასხვა აქტუალურ საკითხებზე. ამ მიზნით, პერმანენტულად მიმდინარეობს კონფერენციებისა და შეხვედრების ორგანიზება, რომლებიც ხელს უწყობს რიგ საკითხებზე მხარეთა შორის ინფორმაციისა და გამოცდილების გაზიარებას.  

კვლევით პროექტებში 1 000-მდე ბენეფიციარი, 200-300 გადამზადებული სპეციალისტი - რა პროექტებს ახორციელებს ენერგეტიკის სასწავლო ცენტრი

სემეკთან არსებული ელიზბარ ერისთავის სახელობის ენერგეტიკის სასწავლო ცენტრი 2022 წელს დაფუძნდა, რომელსაც სხვადასხვა ამოცანა აქვს. მათ შორისაა, ენერგეტიკის დარგში დასაქმებული სპეციალისტების კვალიფიკაციის ამაღლებაზე ზრუნვა, მათ შორის სემეკის თანამშრომლების და რეგულირებული კომპანიების. ამასთან კიდევ ერთ მიზანს წარმოადგენს მოსახლეობის ცნობიერების ამაღლება და ენერგეტიკაში ინოვაციური პროცესების შემოტანა/დანერგვა.უნდა აღინიშნოს, რომ მიმდინარე წელსაც სასწავლო ცენტრი სხვადასხვა ტიპის პროექტებს აქტიურად ახორციელებს, მათ შორსაა ტრენინგები, მასტერკლასები და კვლევით მიმართულებები. ენერგეტიკის სასწავლო ცენტრის დირექტორი ნუგზარ ბერიძე EnergyNews-თან საუბრისას აცხადებს, რომ წელს უკვე განხორციელდა სხვადასხვა ტიპის ტრენინგები როგორც ახალგაზრდებისთვის, ის ენერგეტიკის სფეროში მომუშავე სპეციალისტებისთვის.„ჩვენი პირველი რიგის ამოცანა იყო სასწავლო კურსების ორგანიზება, რაც  მიმდინარე წლის პირველ ნახევარში წარმატებით განხორციელდა. ეს კურსები დაკავშირებული იყო ენერგეტიკის რეგულირების საფუძვლების გაცნობასთან დაკავშირებით. განსაკუთრებით მნიშვნელოვანი იყო სატარიფო რეგულირების კუთხით სასწავლო ჯგუფის გადამზადება. ჩვენ ასევე ვთანამშრომლობთ გაეროს ბავშვთა ფონდთან. მათთან ერთად უკვე მეორედ ვახორციელებთ პროექტს, რომლის ფარგლებშიც ჩატარდა შესაბამისი ტრენინგები თემაზე „განახლებადი ენერგიების როლი კლიმატის ცვლილებებისა და გარემოს დაბინძურების პრობლემების გადაჭრაში“. ამ ტრენინგში ჩართულები იყვნენ გურიის, სამეგრელოს, ზემო სვანეთისა და იმერეთის 500-მდე მოსწავლე სხვადასხვა სკოლებიდან. ცხადია, ეს ტრენინგები ემსახურება ენერგეტიკული მიმართულების პოპულარიზაციასაც.მოსახლეობის ცნობიერების ამაღლების კუთხით იყო კიდევ ერთი საინტერესო პროექტი - „ენერგეტიკა დაბადებიდან დღემდე“, რომლის მიზანიც იყო მცხეთა-მთიანეთის რეგიონების ახალგაზრდების ჩართვა ენერგეტიკის სხვადასხვა საკითხებზე სამსჯელოდ. პროექტი წარმატებით განხორციელდა. გარდა ამისა, ჩატარდა თემატური მასტერკლასები. აღსანიშნავია USAID-ის ენერგეტიკული მომავლის პროექტი, რომლის ფარგლებშიც განხორციელდა ერთკვირიანი მასტერკლასები, სადაც ჩართულები იყვნენ როგორც მარეგულირებელი კომისიის, ისე რეგულირებადი კომპანიების წარმომადგენლები“. - აცხადებს ნუგზარ ბერიძე.როგორც დასაწყისში აღვნიშნეთ, ცენტრის კიდევ ერთ მიმართულებას კვლევითი პროექტები წარმოადგენს. მათ შორის აღსანიშნავია პროექტი „ვიშეგრადის ქვეყნების გამოცდილების გაზიარება კომუნალური მომსახურების რეგულირების შესახებ“, რომელიც წელს დაიწყო და ახლაც მიმდინარეობს. ნუგზარ ბერიძის თქმით, პროექტი საშუალებას მოგვცემს კომუნალური მომსახურების რეგულირების ნაწილში გავიზიაროთ ისეთი ქვეყნების გამოცდილება, რომლებიც მსგავსად საქართველოსი პოსტ საბჭოთა ქვეყნებს მიეკუთვნებოდნენ და შეძლებს სოციალისტური წყობიდან საბაზრო ეკონომიკის რელსებზე გადასვლა.„სასწავლო ნაწილთან ერთად ცენტრს აქვს კვლევით ნაწილიც, რომელიც არანაკლებ მნიშვნელოვანია.  ამ კუთხითაც საკმაოდ წარმატებული წელი გვაქვს. პირველ რიგში, აღსანიშნავია საერთაშორისო პროექტები. მაგალითისთვის, შეგვიძლია ავიღოთ ვიშეგრადის მხარდაჭერით განხორციელებული პროექტი „ვიშეგრადის ქვეყნების გამოცდილების გაზიარება  კომუნალური მომსახურების რეგულირების თაობაზე“. ამ პროექტის ფარგლებში სამეგრელო-ზემო სვანეთის რეგიონში კვლევა ჩავატარეთ, რომლის შედეგადაც დადგინდა თუ რა დოზით იცნობს მოსახლეობა და განსაკუთრებით რეგულირებადი სექტორები სემეკის საქმიანობას და ზოგადად ფუნქციებს. ეს პროექტი ახლაც გრძელდება და უკვე დაგეგმილია ონლაინ ტრენინგები, რომელშიც ჩაერთვებიან ჩვენი პარტნიორი ქვეყნები: ჩეხეთი პოლონეთი და სლოვაკეთი. ქვეყნები წარმომადგენლები ამ ტრენინგების საშუალებით გაუზიარებენ მონაწილეებს გამოცდილებას სხვადასხვა მიმართულებით, მათ შორის სამომხმარებლო ტარიფების განსაზღვრის საკითხებში, ბუნებრივი გაზის ბაზრის ლიბერალიზაციის საკითხებში, ინოვაციური ენერგეტიკული პროექტების მხარდაჭერის საკითხებში. პროექტი მაქსიმალურადაა გათვლილი ბენეფიციარებზე. შეგახსენებთ, რომ ეს პროექტი უკავშირდება ჩვენი კანონმდებლობის ჰარმონიზაციის პროცესს ევროკავშირის კანონმდებლობასთან“. - განაცხადა ნუგზარ ბერიძემ.კიდევ ერთ კვლევით პროექტს ენერგეტიკის უსაფრთხოების საკითხი წარმოადგენს, რომელიც სამწლიანია. ნუგზარ ბერიძის თქმით, აღნიშნული კვლევა ხელს შეუწყობს ენერგეტიკის სექტორის კანონმდებლობასთან დაკავშირებული ხარვეზების აღმოჩენას, რომელიც ხელს უშლის ჩვენი ქვეყნის სტრატეგიას.„მნიშვნელოვანია ასევე კვლევითი თემა, რომელიც ხორციელდება რუსთაველის ფონდის დაფინანსებით. პროექტი ძირითადად ეხება ენერგეტიკული უსაფრთხოების საკითხებს. პროექტი სამწლიანია.  პირველ წელს საუბარი იყო გამოცდილებების გაზიარებაზე და ენერგეტიკული კანონმდებლობის შესწავლაზე, რათა გამოგვევლინა ის ხარვეზები, რაც არსებობდა“.  გარდა ამისა, მიმდინარე წელს განახლდება სასწავლო ცენტრის ტრადიციული კურსები, რომელთან მიზანიც ბენეფიციარებისთვის რეგულირებული სექტორების შესახებ საბაზისო ცოდნის მიწოდება იქნება.„სექტემბრიდან განვაახლებთ ჩვენს ტრადიციულ კურსებს, რომლებიც დაკავშირებულია ენერგეტიკის რეგულირების აქტუალურ საკითხებთან. მათ შორის, საბაზო კურსები, კერძოდ, ელექტროენერგიის რეგულირების საფუძვლები, გაზის სექტორის რეგულირების საკითხები და ასე შემდეგ“. - ამბობს ნუგზარ ბერიძე.

როგორ ხდება სადავო საკითხების განხილვა სემეკში

„ენერგეტიკისა და წყალმომარაგების შესახებ“ საქართველოს კანონის თანახმად სემეკის ერთ-ერთი ძირითადი ფუნქციაა საწარმოებს, ასევე მომხმარებლებსა და საწარმოებს შორის წარმოქმნილი სადავო საკითხების გადაწყვეტა თავისი კომპეტენციის ფარგლებში, ასევე გამანაწილებელ ქსელზე ახალი მომხმარებლის მიერთების კანონმდებლობით დადგენილი ვადების გაზრდის თაობაზე საწარმოების მოთხოვნების განხილვა და გადაწყვეტა. სადავო საკითხების გადაწყვეტისას კომისია დამოუკიდებელია და ემორჩილება მხოლოდ საქართველოს კანონმდებლობას. იგი სადავო საკითხს წყვეტს მიუკერძოებლად, კანონმდებლობის მოთხოვნათა სრული დაცვით. მიუხედავად იმისა, რომ კომისიის აპარატისგან დამოუკიდებლად ფუნქციონირებს მომხმარებელთა ინტერესების საზოგადოებრივი დამცველის სამსახური, მომხმარებელთა ინტერესების დაცვა კომისიის უმნიშვნელოვანეს ფუნქციად რჩება.უნდა აღინიშნოს, რომ ამ კუთხით 2023 წელს სემეკში ჯამში 6000-ზე მეტი განცხადება შემოვიდა. რაც შეეხება განცხადებებს სექტორების მიხედვით. კომისიის ინფორმაციით, გასულ წელს ელექტროენერგეტიკის სექტორში სადავო საკითხებთან დაკავშირებით უშუალოდ კომისიის აპარატის მომხმარებელთა საჩივრების დეპარტამენტში შემოვიდა 1001 განცხადება/საჩივარი. 674 განცხადება/საჩივარზე ადმინისტრაციული წარმოება დასრულდა წერილობით. სრულად დაკმაყოფილდა 272 განცხადება/საჩივარი, ნაწილობრივ – 36, ხოლო არ დაკმაყოფილდა 366 განცხადება/საჩივარი,ბუნებრივი გაზის სექტორში სადავო საკითხებთან დაკავშირებით 2023 წელს ჯამში შემოვიდა 609 განცხადება/საჩივარი. 365 განცხადება/საჩივარზე ადმინისტრაციული წარმოება დასრულდა წერილობით. სრულად დაკმაყოფილდა 93 განცხადება/საჩივარი, ნაწილობრივ – 27, ხოლო არ დაკმაყოფილდა 245.რაც შეეხება წყალმომარაგების სექტორს. საანგარიშო პერიოდში სასმელი წყლისა და წყალარინების სექტორში სადავო საკითხებთან დაკავშირებით უშუალოდ კომისიის აპარატის მომხმარებელთა საჩივრების დეპარტამენტში შემოვიდა 1333 განცხადება/საჩივარი. აქედან 38 განცხადება/საჩივარზე ადმინისტრაციული წარმოება დასრულდა წერილობით. სრულად დაკმაყოფილდა 285 განცხადება/საჩივარი, ნაწილობრივ – 52, ხოლო არ დაკმაყოფილდა 401.სემეკში ასევე აცხადებენ, რომ დავების განხილვის პრაქტიკა მუდმივად იხვეწება და ვითარდება, რაც საბოლოო ჯამში ეტაპობრივად პოზიტიურ გავლენას მოახდენს როგორც მომხმარებელთა საჩივრების რაოდენობაზე, ისე მათ შინაარსზე.