მორიგი შემეცნებითი ტური „საქართველოს სახელმწიფო ელექტროსისტემაში“

რა შესაძლებლობას აძლევს მეოთხე ენერგეტიკული პაკეტი მომხმარებელს - სალომე ჯანელიძეს განმარტება

ენერგეტიკის სექტორში ევროპული კანონმდებლობის გადმოტანა საქართველოს ენერგეტიკული უსაფრთხოების ამაღლების, ენერგეტიკული სიღარიბის შემცირების და მომხმარებელთა უფლებების დაცვის გზა და საშუალებაა.  სწორედ ამ მიზნით, ქვეყანა უკვე რამდენიმე წელია, რაც ენერგეტიკული გაერთიანების წევრია, რომლის მთავარ მიზანს, სწორედ ევროკავშირის კანონმდებლობასთან ჰარმონიზაცია წარმოადგენს.უნდა აღინიშნოს, რომ ამ პროცესში საქართველომ უკვე წარმატებით შეასრულა მესამე ენერგეტიკული პაკეტის მიერ წამოყენებული მოთხოვნები. რაც შეეხება მეოთხე ენერგეტიკულ პაკეტს, აღნიშნულის კონცეფციაა „სუფთა ენერგია ყველა ევროპელისთვის“, რომლის შესრულებაც ასევე საქართველოს ვალდებულებაა.ენერგეტიკის სასწავლო ცენტრის საბჭოს წევრი სალომე ჯანელიძე აცხადებს, რომ სხვა მრავალ სიკეთესთან ერთად მეოთხე ენერგეტიკული პაკეტი მომხმარებელს სხვადასხვა შესაძლებლობას აძლევს. მათ შორის მნიშვნელოვანია ჭკვიანი მრიცხველების იმპლემეტაცია, რომლის საშუალებითაც ელექტროენერგიის მოხმარება უფრო მეტად ეფექტიანი გახდება.„მეოთხე ენერგეტიკული პაკეტის მიხედვით, მომხმარებელი უნდა იყოს უფრო მეტად ინფორმირებული და გაძლიერებული. ამის ერთ-ერთი საშუალება არის ჭკვიანი მრიცხველები. სწორედ ამ მრიცხველების საშუალებით მომხმარებელს აქვს იმის შესაძლებლობა, რომ მართოს ენერგიის მოხმარება, მოიხმაროს ის, როდესაც ენერგიის ფასი შედარებით მაღალია და პირიქით, როდესაც სისტემას სჭირდება, ამ შემთხვევაში შეზღუდოს მოხმარება და მიიღოს გარკვეული საფასური. თუ საუბარი გვაქვს მცირე მომხმარებლებზე, რა თქმა უნდა, ინდივიდუალურად საყოფაცხოვრებო მომხმარებელი დიდ გავლენას ვერ იქონიებს სისტემის მდგომარეობაზე. სწორედ ამიტომ აქ შემოდის ეგრეთ წოდებული აგრეგატორი, რომელიც აერთიანებს ათასობით მომხმარებელს. სწორედ მათი საშუალებით იცვლება ქცევა, რაც გავლენას ახდენს როგორც ელექტროენერგიის ეფექტიან მოხმარებაზე, ისე თავად მომხმარებლებზე“. - აღნიშნავს სალომე ჯანელიძე.აქვე იმასაც შეგახსენებთ, რომ საქართველო 2017 წლიდან energy community-ის წევრია. აღნიშნული წევრობისა და შემდგომში თანამშრომლობის ძირითადი მიზანია, ენერგეტიკულ სექტორში საქართველოს კანონმდებლობის ევროპულ კანონმდებლობასთან ჰარმონიზაცია.

“ენერგეტიკულ გაერთიანებაში გაწევრიანება საქართველოსთვის უდიდესი ნაბიჯია ევროკავშირისკენ მიმავალ გზაზე“ - სალომე ჯანელიძე

“ენერგეტიკულ გაერთიანებაში გაწევრიანება საქართველოსთვის უდიდესი ნაბიჯია ევროკავშირისკენ მიმავალ გზაზე“ - ამის შესახებ ენერგეტიკის სასწავლო ცენტრის საბჭოს წევრმა სალომე ჯანელიძემ განაცხადა. მისივე თქმით, ენერგეტიკულ გაერთიანებაში საქართველოს შესაძლებლობას აძლევს იყოს მომზადებული ევროკავშირის კანონმდებლობასთან ჰარმონიზაციის მიმართულებით.„ენერგეტიკულ გაერთიანებაში გაწევრიანება იყო უდიდესი ნაბიჯი საქართველოსთვის, გამომდინარე იქიდან, რომ ეს ორგანიზაცია აერთიანებს იმ ქვეყნებს, რომლებსაც სურთ გახდნენ ევროკავშირის სრულფასოვანი წევრები. სწორედ ენერგეტიკული გაერთიანების მეშვეობით ხდება სექტორის მომზადება, შესაბამისი წესებისა თუ მოთხოვნების ტრანსპოზიცია, ბაზრების ლიბერალიზაცია და ამგვარად ქვეყანა ემზადება გახდეს ევროკავშირის წევრი, ასევე შეუერთდეს იმ ერთიან ბაზარს, რომელიც წარმოადგენს ევროკავშირის ერთ-ერთ მთავარ ღირებულებას.ჩვენი მთავარი მიზანია, რომ თანხვედრაში ვიყოთ იმ მოთხოვნებთან და პრინციპებთან, რაც ახასიეთებს ევროკავშირის ენერგეტიკულ ბაზრებს.  საქართველოს გაწევრიანება ენერგეტიკულ გაერთიანებაში მოხდა სპეციალური შეერთების ოქმის გაფორმებით, რომლის რატიფიცირება მოხდა 2017 წელს. სწორედ ამ ოქმში იყო აღწერილი თუ რა ვალდებულებები უნდა შეესრულებინა ქვეყანა და რა ვადაში. ეს ვადები ელექტროენერგეტიკის სფეროში იყო 2018 წლის ბოლომდე, ამ ვადაში საქართველოს საკუთარ კანონმდებლობაში უნდა გადმოეტანა ენერგეტიკასთან დაკავშირებული დირექტივები და რეგულაციები. აქვე აღვნიშნავ, რომ ენერგეტიკული ბაზრის ტესტირებისთვის ჩვენ გვქონდა დამატებით ერთი წელი.რაც შეეხება ბუნებრივ გაზს, აქ ქვეყანას უფრო მეტი დრო ჰქონდა, კერძოდ, 2020 წლის ბოლომდე უნდა მოგვეხდინა როგორც კანონმდებლობის გადმოტანა, ისე უშუალო იმპლემეტაცია“. - აცხადებს სალომე ჯანელიძე.ენერგეტიკის სასწავლო ცენტრის საბჭოს წევრი ასევე აცხადებს, რომ განვლილი წლების განმავლობაში ქვეყანამ მნიშვნელოვანი ნაბიჯები გადადგა ენერგეტიკული სექტორის ევროკავშირთან დაახლოებით, მათ შორის, საუბარია ერთიანი ენერგეტიკული ბაზრის არსებობაზე, მომხმარებელთა უფლებების დაცვასა და სისტემის ოპერატორების განცალკევებას.„მესამე ენერგეტიკული პაკეტი გულისხმობდა ელექტროენერგიის და ბუნებრივი გაზის დირექტივებსა და რეგულაციებს, რომელთა ძირითადი მიზანია, ხელი შეუწყონ ერთიანი ენერგეტიკული ბაზრების არსებობას ევროკავშირისა და ენერგეტიკული გაერთიანების მასშტაბით. მისი ძირითადი პრინციპებია, რა თქმა უნდა, ბაზრების ლიბერალიზაცია, სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, ბაზრებზე არ უნდა ხდებოდეს ფასების რეგულირება. ასევე ძალიან მნიშვნელოვანი პრინციპია სისტემის ოპერატორების განცალკევება, რაც იმას გულისხმობს, არ შეიძლება საწარმო, რომელიც ერთის მხრივ აკონტროლებს წარმოების, ვაჭრობისა და მიწოდების საქმიანობას ამავდროულად არ უნდა აკონტროლებდეს განაწილებისა და გადაცემის საქმიანობებს.კიდევ ერთი საკითხია მომხმარებელთა უფლებების დაცვა. მესამე ენერგეტიკული პაკეტის მიზანი იყო, რომ უფრო მეტად გაძლიერებულიყო მომხმარებელი, ჰქონოდა უფრო მეტი კონტროლი საკუთარ არჩევანთან დაკავშირებით.გარდა ამისა, მესამე ენერგეტიკულ პაკეტში ყურადღება გამახვილებული იყო იმაზეც, რომ ყველა ქვეყანას უნდა ჰყავდეს დამოუკიდებელი მარეგულირებელი ორგანო ენერგეტიკის დარგში“. - აცხადებს სალომე ჯანელიძე.აქვე იმასაც შეგახსენებთ, რომ საქართველო 2017 წლიდან energy community-ის წევრია. აღნიშნული წევრობისა და შემდგომში თანამშრომლობის ძირითადი მიზანია, ენერგეტიკულ სექტორში საქართველოს კანონმდებლობის ევროპულ კანონმდებლობასთან ჰარმონიზაცია.

სემეკი სტატისტიკური პორტალის შექმნას გეგმავს

საქართველოს ენერგეტიკისა და წყალმომარაგების მარეგულირებელი ეროვნული კომისია გეგმავს სტატისტიკური პორტალის შექმნას, სადაც განთავსებული იქნება საჯაროდ ხელმისაწვდომი მონაცემები/ინფორმაცია საქართველოს ელექტროენერგეტიკის, ბუნებრივი გაზის, წყალმომარაგებისა და ირიგაციის სექტორების შესახებ.პორტალის შექმნის მიზანია კომისიაში თავმოყრილი საჯარო ინფორმაცია ყველა დაინტერესებული პირისათვის ხელმისაწვდომი იყოს მარტივად, დროულად და მოსახერხებელი ფორმატით.სტატისტიკური პორტალის პოტენციურ მომხმარებელთა სხვადასხვა ჯგუფის საჭიროებების, მოლოდინების, სტატისტიკური ინფორმაციის სახეებისა და პრიორიტეტების შესახებ ინფორმაციის მიღების მიზნით, შემუშავდა კითხვარი. გამოკითხვის შედეგები მაქსიმალურად იქნება გათვალისწინებული პორტალის შემუშავების პროცესში.გთხოვთ, შეავსოთ კითხვარი 2024 წლის 23 აპრილის ჩათვლით მითითებულ ბმულზე: https://forms.gle/myRQABDAEJY63Rpu6

სემეკი რეგულირებად კომპანიებში მარეგულირებელ აუდიტს ამკაცრებს

საქართველოს ენერგეტიკისა და წყალმომარაგების მარეგულირებელი ეროვნული კომისია (სემეკ) რეგულირებად სექტორებში მოქმედ რეგულირებად კომპანიებში მარეგულირებელ აუდიტს ამკაცრებს. სემეკის გადაწყვეტილების შესაბამისად, გეგმურ მარეგულირებელ აუდიტთან ერთად სისტემატურად მოხდება არაგეგმური მარეგულირებელი აუდიტის განხორციელება, რაც გულისხმობს რეგულირებული კომპანიების ფინანსური და ტექნიკური მდგომარეობის, მათ მიერ განხორციელებული შესყიდვების მიზნობრიობის შესწავლას, დანახარჯების რეგულირებად საქმიანობასთან კავშირის/საჭიროების დადგენას, მიზანშეწონილობისა და გონივრულობის განსაზღვრას.სემეკში სპეციალური დეპარტამენტი შეიქმნა, რომლის ფუნქციებსაც სატარიფო მიზნებისათვის განსახორციელებელი დანახარჯების მარეგულირებელი აუდიტის პარალელურად წარმოადგენს წინასწარ განსაზღვრული კრიტერიუმების შესაბამისად, რეგულირებულ საწარმოთა ხარჯების შედარებითი ანალიზი.სემეკში შექმნილი მარეგულირებელი აუდიტის დეპარტამენტის ფუნქციებია ერთიანი საბუღალტრო-სააღრიცხვო სისტემის შემუშავება, დანერგვა და მონიტორინგი, ერთიანი საბუღალტრო-სააღრიცხვო სისტემის შესაბამისად კომპანიის მიერ წარმოდგენილი ანგარიშგებების შესწავლა და ანალიზი, დანახარჯების მარეგულირებელი აუდიტის წესის, სახელმძღვანელო ინსტრუქციების, სატარიფო განაცხადთან ერთად წარმოსადგენი დოკუმენტების ჩამონათვალის შემუშავება, აუდიტის გეგმის შემუშავება და აუდიტის პროცესის დაგეგმვა, კომპანიების მიერ წარმოდგენილი სატარიფო განაცხადებისა და თანდართული მასალების განხილვა და შესაბამისი დასკვნების მომზადება, საპროგნოზო სატარიფო დანახარჯების შესწავლა/ანალიზი და მიზანშეწონილი ოდენობის განსაზღვრა.

3 თვეში სემეკმა მომხმარებლებს 98 911 ლარის უსაფუძვლოდ დარიცხული თანხა ჩამოაწერა

სემეკის საქმიანობის ერთ-ერთ მთავარ პრიორიტეტს მომხმარებელთა უფლებების დაცვა წარმოადგენს. აქედან გამომდინარე, მარეგულირებელი კომისია ყოველდღიურ რეჟიმში მუშაობს კომუნალური მომსახურებების გასაუმჯობესებლად. სემეკის რეგულაციები ორიენტირებულია მომხმარებელთა უფლებების დაცვასა და მომსახურების ხარისხის გაუმჯობესებაზე. შესაბამისად, მოქალაქეს, რომელიც თვლის, რომ კომუნალური მომსახურების კომპანიის მიერ დაირღვა მისი უფლება, შეუძლია მიმართოს სემეკს ან სემეკთან არსებულ ენერგოომბუდსმენის სამსახურს.სემეკის მიერ გამოქვეყნებული უახლესი ინფორმაციიდან ირკვევა, რომ მიმდინარე წლის 3 თვეში კომისიაში მომხმარებლების მხრიდან 723 განაცხადი შევიდა. ამ განცხადებების საფუძველზე სემეკმა მომხმარებლებს კომუნალური კომპანიების მიერ უსაფუძვლოდ დარიცხული თანხები ჩამოაწერა, რომელთა ჯამური ოდენობა 98 911 ლარს შეადგენს. უფრო დეტალურად, მომხმარებლისთვის 7 228 ლარის ჩამოწერა ბუნებრივი გაზის სექტორში მოხდა, 47 123 ლარის ელექტროენერგიის სექტორში, ხოლო სასმელი წყლის სექტორში ჩამოწერილი თანხების ჯამურმა ოდენობამ 44 559 ლარი შეადგინა. ასევე არ უნდა გამოგვრჩეს ჩამოწერილი ხანდაზმული დავალიანების ოდენობა, რომელი 4 615 ლარს შეადგენდა.როგორც სემეკის თავმჯდომარე დავით ნარმანია აცხადებს, კომისიაში მოქმედებს დავების განხილვის გამარტივებული წესი, რაც ხელს უწყობს მომხმარებელთა საჩივრებზე კომისიის სწრაფ რეაგირებას.„სემეკის ერთ-ერთი მთავარი მიზანია დაიცვას ბალანსი ელექტროენერგიის, ბუნებრივი გაზის, წყალმომარაგების კომპანიებსა და მომხმარებლებს შორის. მიუხედავად იმისა, რომ სემეკის მხრიდან მიმდინარეობს კომპანიების მუდმივი მონიტორინგი, ფიქსირდება მომხმარებელთა უფლებების დარღვევის ფაქტები, რაზეც კომისია მკაცრად რეაგირებს. კომისიაში მოქმედებს დავების განხილვის გამარტივებული წესი, რაც ხელს უწყობს მომხმარებელთა საჩივრებზე კომისიის სწრაფ რეაგირებას. სემეკის მიერ შემუშავებული და სექტორებში მოქმედი მარეგულირებელი წესები მკაფიოდ განსაზღვრავს როგორც კომპანიების, ასევე მომხმარებლების უფლება-მოვალეობებს. მნიშვნელოვანია, რომ მომხმარებელმა იცოდეს, თუ რა ხარისხისა და სტანდარტების მომსახურება უნდა მოითხოვოს კომუნალური კომპანიისგან“. - აცხადებს დავით ნარმანია.